Merkel’in Kitabında Türkiye-AB İlişkileri
Angela Merkel, “Kaçak Suriyelileri durdurma karşılığında, Türklere AB vizesinin kaldırılması gündeme geldi. Biz 3 milyar Euro’yu verdik. Suriyeliler orada kaldı, Türkler onlara çalışma vizesi verdi. AB’ye göç yüzde 95 azaldı” diye yazdı. Gerçekten de Türkiye, bu finansmanı aldı ve karşılığında Suriyeliler ile diğer kaçakları ülkede tutmayı başardı. Ancak, bu para çoktan tükendi. Türkiye, 2016 yılında imzalanan Geri Alım Anlaşması çerçevesinde, AB’den sınır dışı edilenleri geri almaya devam ediyor. Parayı duyunca “vize serbestisini AB anlaşmasına şart olarak koymayı unutan” AKP yönetimi nedeniyle, artık AB’ye vizesiz girmek bir yana, vize almak bile zorlaştı. Bu siyasi hatanın detayları, Merkel’in kitabıyla gün yüzüne çıkıyor.
Merkel’in ‘Özgürlük’ Kitabının İncelenmesi
Almanya’da gündem, 2005-2021 yılları arasında ülkeyi yöneten “Demir Leydi” eski Başbakan Angela Merkel’in, 42 avroya satılan “Freiheit” (Özgürlük) adlı kitabı. SÖZCÜ olarak bu kitabı satır satır inceledik. Merkel’in kitabında, Türkiye’nin Avrupa’nın oyununa nasıl geldiği, 3 milyar Euro karşılığında 4 milyona yakın Suriyeli’yi nasıl Türkiye’de tuttuğu ve 2016’daki bu anlaşma gereği AB’den atılanları hala geri almaya devam ettiği net bir şekilde anlatılıyor.
Kitaptaki anılarda ayrıca “Avrupa’ya Türklerin vizesiz seyahati” konusunun nasıl “para karşılığı” rafa kaldırıldığı açıkça görülüyor. Merkel, “Türkiye ile yaptığımız anlaşma, Avrupa’ya göçü yüzde 95 azalttı” diyerek Türk siyasilerin uluslararası bu anlaşmadaki dikkatsizliğinin sonuçlarını vurguluyor. Vize serbestisi sağlanamadığı gibi, Türklere AB vizesi almak da oldukça zorlaştı. Çünkü alınan para ile şartsız imzaladığımız 2016 tarihli Geri Kabul Anlaşması gereği hem kaçakları tutuyoruz, hem de AB’nin sınır dışı ettiği Suriyeli, Afgan veya diğer kaçakları geri alıyoruz.
Vize Serbestisi ve Göçmen Krizi
Vize serbestisi meselesinin, Merkel’in kitabındaki diplomatik ayrıntıları oldukça ilgi çekici. Tarihe ışık tutan bu kitapta, Türkiye ziyareti, Cumhurbaşkanı Erdoğan, dönemin Başbakanı Davutoğlu ve “göçmen krizi” ile ilgili Alman politikası hakkında önemli bilgiler yer alıyor. 25 Eylül 2015’te Cumhurbaşkanı Erdoğan ile New York’ta ve 18 Ekim 2018’de İstanbul’da bir araya geldiklerini belirten Merkel, 736 sayfalık kitabın 528. sayfasından itibaren bu görüşmeleri ve Türkiye ile yapılan Göçmen-Vize Serbestisi pazarlıklarını detaylı bir şekilde anlatıyor. Kitapta, “Göçmen akınının durması karşılığı, Türklere vizenin kaldırılmasının gündeme geldiği” ifade ediliyor.
Merkel’in Vize Serbestisi Üzerindeki Vurgusu
Merkel, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ile göçmen sorununda işbirliği yapmanın karşılığı vize serbestisiydi. Bu önemli bir konuydu” diye yazıyor. Türkiye ile, daha fazla mülteciyi Avrupa’dan uzak tutmak amacıyla bir anlaşma imzalamak istediklerini belirten Merkel, “Ege, Yunanistan, Balkan rotaları, Avusturya üzerinden Kuzey Avrupa’ya gelen sığınmacı hareketini kontrol altına almak için elimden geleni yapmalıydım. Haritaya ve Ege’ye bakınca gelişmeleri ele almanın, kontrol etmenin ancak Türkiye ile mümkün olduğu görülüyordu” diye ekliyor.
Finansal Anlaşmanın Detayları
Merkel, “Türkiye olmasaydı, ölümüne yola çıkan insan sayısını kalıcı ve sürdürülebilir şekilde azaltmak ve Ege’de ölümlere son vermeyi başaramazdık” diyerek Türkiye’nin rolünü vurguluyor ve devam ediyor: “Erdoğan, Başbakan Davutoğlu ve AB’de ilgili çevrelerle de görüştük. Sonunda anlaşmaya varıldı. Anlaşmaya göre AB, Türkiye’ye 3 milyar Euro verecekti ve Suriyeli göçmenler, Türkiye’de kalacaktı. Onlara bu parayla okullar ve yerleşim yerleri yapılacak, ayrıca Türkiye, kaçak Suriyelilere çalışma izni verecekti.”
Vize Serbestisinin İptali ve Sonuçları
Para konusunda anlaşma sağlandığında, vize serbestisinin şart olarak gündeme gelmediği kitapta açıkça görülüyor. Yıllardır, AB’ye vizesiz giriş ve tam üyelik için uğraşan Türkiye’nin, en önemli kozunu, yani göçmenlerin Avrupa’ya geçişini önlemek için sunduğu bu teklifi sadece 3 milyar Euro’ya verdiği anlaşılıyor. Merkel, kitabında bu durumu şöyle özetliyor: “Türkiye ile anlaşma, bizim için olumlu sonuçlar doğurdu. Kasım 2015’te günde 7000 kaçak göçmen gelirken, bu sayı 3000’e düştü. Yine Türkiye ile temasa geçtik. Davutoğlu ile görüştük ve 22 Ocak 2016’da yeni bir AB-Türkiye Eylem Planı gündeme geldi. 7 Mart 2016’da yapacağımız Brüksel görüşmesinden bir gece önce Türkiye’nin Brüksel’deki temsilciliğinde ben, Başbakan Davutoğlu ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte buluştuk. Buluşma 21.00’de başladı ve Davutoğlu orada birebir değişim önerisini sundu. Yani, AB Türkiye’ye iade ettiği her kaçak göçmen karşılığı, Türkiye’den bir göçmen alacaktı. Bu durum Yunan Adaları’nı ve AB’yi rahatlatacaktı. Hollanda Başbakanı Rutte ile hemen kabul ettik. Ardından ülkemize gelen kaçak sayısı yüzde 95 azaldı.”
Vize Sözlerinin Yetersizliği
Görüşmelerde “vize serbestisinde imkanlar” da ele alındı, yeni bir AB başlığının açılmasının düşünüleceği “sözü” verildi ve bu sözün yerine getirilmesi için Geri Kabul Anlaşması’na şart konulmadı. Türkiye’nin kaçakları tutması tersine yükümlülük olarak anlaşmaya alındı. Ancak AB, yaptırımı olmayan bu sözün arkasında durmadı ve vize serbestisi de yürürlüğe girmedi. Aksine Türklere vize almak daha da zorlaştı. Ancak Türkiye ile imzalanan ve yürürlüğe giren Geri Kabul Anlaşmasıyla, sonuçta AB’ye akan kaçak göçmen sayısı yüzde 95 azaldı.
Merkel’in Kitabının Başarısı
Eski Başbakan Merkel, Berlin’de kitabını imzalarken üç saat boyunca binlerce kişi kuyrukta bekledi. Fotoğraf çekmenin yasak olduğu imza gününde, kitabı ilk gün 35 binden fazla sattı. Kitabın satış fiyatı 42 avro olarak belirlendi ve ilk günkü ciro 1.5 milyon avro’yu aştı. Merkel’in kitabında, İstanbul’da Erdoğan ile “altın varaklı koltuklarda” çektirdikleri fotoğraflar da yer alıyor.
