“Yaşamış en zalim adam” olarak tanımlanan Rusya’nın ilk çarı Korkunç Ivan (IV. Ivan), bilim insanları tarafından yüzü yeniden canlandırılarak tarih sahnesine döndürüldü. Ülkesini bir imparatorluğa dönüştüren Ivan, tarihin en korkunç tiranlarından biri olarak hatırlanıyor. 1963 yılında Sovyet bilim adamı Mikhail Gerasimov tarafından mezarı açıldığında, yüzyıllar sonra ilk kez Ivan’ın kafatası üzerinde yapılan çalışmalarla yüzü yeniden oluşturuldu.
Çalışmanın başyazarı Cicero Moraes, çarın hayatının son yıllarında “durumunu daha da kötüleştirmiş” olabilecek “aşırı yeme ve alkol bağımlılığı” gibi “düzensiz bir hayata” düşkün olduğunun ortaya çıktığını belirtti. Moraes, “Bu durum, uzun boylu, güzel saçlı, geniş omuzlu, güçlü kaslara ve hoş bir yüze sahip olarak tanımlandığı gençliğindeki görünümüyle tezat oluşturuyor. İlginç bir gerçek de vücudunda büyük miktarda cıva bulunmuş olması, bu da bazılarının zehirlenmeden şüphelenmesine neden oldu. Ancak dönemin alışkanlıkları göz önüne alındığında, bazı sağlık sorunları için bir tedavi olarak kullanılmış olabilir” dedi.
Yüzünün canlandırılmasında çeşitli bilimsel yöntemlerin kullanıldığı vurgulandı. Araştırmacılar, Ivan’ın kafatasının farklı bölgelerindeki olası deri kalınlıklarını belirlemek için canlı donörlerden alınan verileri kullandı. Ayrıca, başka bir teknik olarak, yaşayan bir donörün yüzü ve kafatası, çarın boyutlarıyla eşleşene kadar dijital olarak değiştirildi.
Moraes, Ivan’ın nihai büstünün toplanan tüm verilerin bir birleşimi olduğunu ve sonuçların “güçlü ve kararlı” bir benzerliğe sahip olduğunu ifade etti. “Bu çok ilginç bir deneyimdi, çünkü sadece yüze yakınlaştırmayı değil, çarın tarihini de derinlemesine incelemeyi içeriyordu. ‘Korkunç’ sıfatını doğrulayan kaynaklar buldum fakat şöhretin, örneğin düşmanlar ve hasımlar tarafından abartılmış olabileceğini gösteren farklı kanıtlara sahip başka kaynaklar da keşfettim.” şeklinde konuştu.
Ivan’ın yaşadığı döneme ait önceki bir tasvir, 1564 yılında yayınlanan Havari adlı kitabın kapağında, 2017 yılında multispektral görüntüleme ile gün yüzüne çıkarılmıştı. Bu görüntü artık yeni rekonstrüksiyonla karşılaştırılamayacak kadar solmuş olsa da, Moraes, yeniden oluşturduğu yüzün Gerasimov’un daha önce yaptığı rekonstrüksiyonla iyi bir uyum sağladığını belirtti.
Moraes, “Bitirdikten sonra yüzleri karşılaştırdım ve büstleri oluştururken farklı yaklaşımlar kullanmamıza rağmen sonuçlar oldukça benzerdi. Sadece alt dudak ve çene bölgesi farklılık gösteriyordu.” ifadelerini kullandı. Ivan, babası III. Vasili’nin ölümünden sonra yalnızca üç yaşındayken iktidara gelmişti.
