Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in öncülüğünde gerçekleştirilen önemli zirve, bölge ülkeleri arasında işbirliğini güçlendirmek amacıyla yapıldı. Zirveye, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katıldı. Toplantı, Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Sarayı Akorda’da düzenlendi. İlk olarak, Orta Asya’nın beş ülkesinin liderleri arasında dar kapsamlı bir toplantı gerçekleştirildi, ardından onur konuğu olarak davet edilen Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de katılımıyla genişletilmiş bir toplantıya geçildi.
Toplantıda konuşan Cumhurbaşkanı Tokayev, Orta Asya liderleri arasındaki bu istişarelerin, bölgesel işbirliğinin artmasına katkı sağladığını vurguladı. Tokayev, “Ortak çabalar sayesinde uzun vadeli temel sorunlar çözülüyor. Bölgesel istikrar ve güvenliğin sağlanmasına yönelik kapsamlı tedbirler alınıyor. Sınır, su temini ve göç sorunları sistematik olarak çözülüyor ve karşılıklı ticaretin önündeki pek çok engel ortadan kaldırılıyor” şeklinde ifade etti.
‘BARIŞ VE İSTİKRARI KORUMALIYIZ’
Tokayev, günümüzde uluslararası ilişkiler sisteminin temellerinin ciddi bir erozyona uğradığını belirterek, “Bölgemizde barış ve istikrarın korunması, öncelikli görevimiz olmaya devam edecektir” dedi. Orta Asya’nın transit ve ulaşım potansiyelinin geliştirilmesinin büyük önem taşıdığını ifade eden Tokayev, bu bağlamda bölge ülkelerinin dahil olduğu Trans Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru, Kuzey-Güney Koridoru ve Kuşak ve Yol Girişimi gibi projelerin önemine dikkat çekti.
Ayrıca Tokayev, Kazakistan’ın eğitim, kültür ve insan sermayesinin geliştirilmesi konularında beş taraflı işbirliğinin sürekli olarak geliştirilmesi gerektiğini savundu. Bu bağlamda, “Kazakistan’da bölge ülkelerinden yaklaşık 9 bin öğrenci eğitim görüyor. Orta Asya’dan gelen gençlerin ülkemizde yükseköğrenim görme isteklerini son derece takdir ediyoruz” ifadelerini kullandı. Tokayev, enformasyon alanında da işbirliğini artırma ihtiyacına vurgu yaparak, ortak medya ürünlerinin yaratılması için çalışmaların başlatılmasını önerdi.
Tokayev, çevre alanındaki işbirliği ve iklim değişikliği ile mücadele konularının da önemli olduğunu belirterek, “Bu alanda benzer zorluklarla karşı karşıyayız; dolayısıyla iklim gündemine ilişkin etkileşimi genişletmek ve koordinasyonu artırmak özellikle büyük önem taşıyor. Bu vesileyle Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e bu sonbaharda COP29 küresel iklim konferansının düzenlenmesinde başarılar diliyorum.”
İŞBİRLİĞİNE YÖNELİK EYLEM PLANI ONAYLANDI
Orta Asya Devlet Başkanları 6. İstişare Toplantısı sonrasında Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikistan liderleri, bölgesel işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan “Orta Asya-2040 Konsepti” belgesini imzaladı. Ayrıca, 2025-2027 dönemini kapsayan bölgesel işbirliğinin geliştirilmesine yönelik yol haritası ile Orta Asya devletleri arasında endüstriyel işbirliğinin artırılmasına yönelik bir eylem planı onaylandı. Toplantının sonunda, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, “Orta Asya Devlet Başkanları Onur Nişanı” ile ödüllendirildi.
