Güney Kore’de Sıkıyönetim Krizi ve Azil Süreci
Güney Kore’de muhalefet partileri, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık’ta ilan ettiği sıkıyönetim nedeniyle görevden alınması için meclise yeni bir önerge sunmuş durumda. Bugün, bu önergenin oylanacağı oturum için Ulusal Meclis’te toplanacak olan milletvekilleri, Yoon’un sıkıyönetim ilanının anayasa ve mevcut yasalara aykırı olduğunu savunuyor. Önergede, 3 Aralık’taki sıkıyönetim uygulamasının “anayasa ve yasaları ihlal ettiği” belirtilerek, Devlet Başkanı’nın görevden alınmasının gerekliliği vurgulanıyor.
Önergede, Yoon’un sıkıyönetim ilanının ardından, sıkıyönetim birliklerine ve polise milletvekillerini tutuklama emri verdiğine dair ciddi iddialar da yer almakta. Bu önergenin meclis tarafından kabul edilebilmesi için, toplam 300 sandalyeli Ulusal Meclis’te 200 milletvekilinin lehte oy kullanması gerekiyor. Muhalefet bloğu, Ulusal Meclis’te 192 sandalyeye sahip, bu nedenle iktidardaki Halkın Gücü Partisi’nden (PPP) en az 8 milletvekilinin desteğine ihtiyaç duyuyor. Şu ana dek PPP’den 7 milletvekili önergeye destek verdiklerini açıkladı; 1 iktidar milletvekilinin daha desteği, önergenin kabul edilmesi için yeterli olabilir.
7 Aralık’taki Önerge Kabul Edilmemişti
Daha önce, 7 Aralık’ta Ulusal Meclis’te benzer bir azil önergesi oylanmış, ancak PPP milletvekillerinin çoğunluğunun oylamayı boykot etmesi nedeniyle yeterli sayıya ulaşamamıştı. Oylamada yalnızca 3 PPP milletvekili önergeye destek vermişti. PPP lideri Han Dong-hoon, yaptığı açıklamada, muhalefetin Yoon Suk Yeol’un görevden alınmasını talep eden önergeye destek verdiklerini belirtti. Han, Yoon’un meclis tarafından görevden alınmasının şu anda “tek geçerli yöntem” olduğunu ifade ederek, “Gelecek azil oylamasında partimizin milletvekilleri meclis salonuna girerek kendi inanç ve vicdanları doğrultusunda oylamaya katılmalı.” dedi.
Milletvekili olmadığı için azil oylamasına katılamayacak olan Han’ın bu desteklemenin, partinin genel tavrını ne yönde etkileyeceği belirsizliğini koruyor. Bu konuda, liderin değil, parti grubundaki milletvekillerinin iradeleri belirleyici olmaktadır.
Azil Süreci Nasıl İşleyecek?
Güney Kore’de bir devlet başkanının görevden alınabilmesi için Ulusal Meclis’e sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekmektedir. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli olmaktadır. Azil oylamasının ardından süreç, Anayasa Mahkemesi’ne intikal etme aşamasına geçer. Anayasa Mahkemesi, azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenler ve bu mahkemenin azili onaylamak veya reddetmek için 6 aylık bir süre zarfı bulunmaktadır. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının kararı onaylaması durumunda, lider görevden alınmış olur. Bu durumda, 60 gün içinde yeni bir başkanın seçilmesi gerekmektedir. Bu süreç, devlet başkanının istifa etmesi durumunda da geçerli olmaktadır.
Ne Olmuştu?
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karışması” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti. Ancak, parlamentonun bu kararı kaldırması ve sonrasında Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmasıyla geri adım atmak zorunda kaldı. Yoon, muhalefeti “hükümetin işlevini yerine getirmesini engellemekle” suçlayarak, sıkıyönetimin “Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı amaçladığını” savundu. Sıkıyönetim ilanının ardından Savunma Bakanlığı, ordudaki komutanlara toplantı talimatı vererek teyakkuzda olmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, “sıkıyönetim birlikleri” olarak görevlendirilen askerlerin Ulusal Meclis’e girdiği bildirildi. Ulusal Meclis’te yapılan acil oturumda, sıkıyönetim kararının kaldırılmasına dair verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından “hükümsüz” hale geldiğini duyurdu. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu’nu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini açıkladı.
