Gazze Mahkemesi Girişimi Londra’da Başlatıldı
İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü savaş suçlarını araştırmak amacıyla bir araya gelen akademisyenler, insan hakları savunucuları, medya temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları, İngiltere’nin başkenti Londra’da “Gazze Mahkemesi (Gaza Tribunal)” girişimini duyurdu. Bu girişim çerçevesinde iki gün boyunca 100’e yakın katılımcıyla çeşitli toplantılar gerçekleştirildi.
Projenin liderliğini üstlenen Birleşmiş Milletler (BM) eski Filistin Özel Raportörü Richard Falk, mahkemenin başkanlık heyetinde BM’nin diğer eski özel raportörleri Michael Lynk ve Hilal Elver’in yanı sıra akademik dünyadan tanınmış isimler olan Noura Erakat, Susan Akram, Ahmet Köroğlu, John Reynolds, Diana Buttu, Cemil Aydın ve Penny Green gibi önemli isimler de yer alıyor.
Mahkemenin önemli bileşenlerinden biri olan “mahkeme üyeleri” arasında, çeşitli arka planlara sahip, dünyanın dört bir yanından pek çok tanınmış isim bulunmaktadır. Londra’daki toplantıya katılan bu isimler arasında Ilan Pappe, Jeff Halper, Ussama Makdisi, Ayhan Çitil, Cornell West, Avi Shlaim, Naomi Klein, Aslı Bali, Mahmood Mamdani, Craig Mokhiber, Hatem Bazian, Mehmet Karlı, Sami Al Arian, Farank Barat, Hassan Jabareen, Willy Mutunga, Victor Kattan ve Victoria Brittain da bulunmaktadır.
Londra’daki toplantının ilk gününde, mahkemenin işleyişine katkıda bulunacak Filistinli sivil toplum kuruluşları ve hak örgütleri temsilcileriyle özel bir oturum düzenlendi. Bu oturuma katılan sivil toplum kuruluşları arasında şunlar bulunmaktadır:
- Law for Palestine
- Filistin STK’leri Ağı (Palestinian Environmental NGOs Network)
- Arap Gıda Egemenliği Ağı (APN)
- İsrail’deki Arap Azınlık Haklarını Koruma Hukuk Merkezi (Adalah)
- Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq
- BADIL
- Al-Mezan Center for Human Rights
- Filistinli tutukluların haklarını aramak için kurulan sivil toplum kuruluşu “Addameer Mahkum Desteği ve İnsan Hakları Derneği”
- Filistin İnsan Hakları Merkezi (PCHR)
Gazze Mahkemesi, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisinin yer aldığı uluslararası gençlik kuruluşu olan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) desteğiyle düzenlenmektedir. Londra’daki ilk hazırlık toplantılarında, mahkemenin organizasyon yapısının oluşturulması, lojistik süreçlerin belirlenmesi ve çalışma esaslarının netleştirilmesi konuları üzerinde duruldu. Toplantılarda, mahkemenin işleyişine dair temel prensipler, yürütme ve iletişim stratejileri gibi önemli konular ayrıntılı bir şekilde ele alındı.
Halk vicdanına dayanan mahkemenin ikinci aşamasının, Mayıs 2025’te Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da yapılması planlanırken, üçüncü ve son aşamanın ise Ekim 2025’te İstanbul’da gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Saraybosna’da yapılacak oturumda, hazırlanan raporlar, tanık ifadeleri ve taslak beyanname kamuoyuna sunulacaktır. Bu toplantıya, Gazze’deki durumdan etkilenen bireylerin yanı sıra bölgedeki sivil toplum temsilcileri ve uzman tanıklar da katılacaktır.
Gazze Mahkemesi’nin en kritik aşamalarından biri olan Ekim 2025’te İstanbul’da yapılacak ana duruşmada, hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerden oluşan bir kurul, kurban ve tanık ifadelerini dinleyecek ve nihai kararın taslağını açıklayacaktır. Ayrıca, Gazze Mahkemesi’nin sürecine dair son gelişmelere uygun olarak özel yetki ve tavsiye içeren kararların da açıklanması planlanmaktadır.
Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan bu mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerinin uluslararası alanda gündeme taşınmasını ve bu konuya dair global bir farkındalık oluşturulmasını hedeflemektedir.
