Fransa’da Başbakan Barnier Hükümeti Düştü
Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti, yalnızca 3 aylık bir süre zarfında görevde kalarak tarihe geçti. Fransa’da sol ittifakı Yeni Halk Cephesi (NFP) ile aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) partisi ve destekçilerinin, hükümete karşı sunduğu iki farklı gensoru önergesi Ulusal Meclis Genel Kurulunda görüşüldü. Ulusal Mecliste yapılan oylamada, solcu ittifakın sunduğu gensoru önergesine 331 milletvekili destek vererek, gensorunun kabul edilmesi için gerekli olan 288 oya ulaşılmış oldu. Bu durum, 5. Cumhuriyet döneminin en kısa süreli görev yapan Barnier hükümetinin düşmesiyle sonuçlandı.
Gensoruya verilen destek oylarıyla beraber, hükümetin 2025 sağlık sigortası bütçesi de Meclis tarafından reddedilmiş oldu. Muhalefetten solcu Eric Coquerel, aşırı sağcı Marine Le Pen başta olmak üzere siyasi grupların önde gelen isimlerinin oylama öncesi konuşma yaptığı oturuma gergin bir atmosferin hâkim olduğunu belirtti. Siyasilerin konuşmaları sık sık ıslıklar ve yuhalamalarla kesildi. Ulusal basında yer alan haberlere göre, Suudi Arabistan’da 3 günlük resmi temaslarının ardından dönüş yolunda olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “24 saat içinde Barnier’nin yerine yeni bir başbakan atamak istediğini” ifade etti.
BAŞBAKANDAN BÜTÇE SAVUNMASI
Hükümet adına konuşan Başbakan Barnier, “doğruluk ve sorumluluk zamanının” geldiğini vurguladı. Barnier, “(2025 Bütçe tasarısı) mükemmel değildi, başta her şeyi iyi yapmadığımızı kabul ediyorum.” diyerek, bu bütçeyi yalnızca 15 günde hazırladıklarını söyledi. Fransa’da 1958’den bu yana herhangi bir hükümetin bu kadar kısa sürede bütçe hazırlamadığına dikkat çeken Barnier, Meclisteki siyasi grupların 2025 bütçesinde değişiklik yaparak daha iyi hale getirdiğini belirtti. Barnier, gensoru önergesine destek vereceğini açıklayan aşırı sağcı RN partisine hitaben, “Egemenlik ve vatanseverlik konusunda aynı düşünceye sahip değiliz.” dedi. Hükümetin düşmesinin ülke için her şeyi daha karmaşık hale getireceği değerlendirmesinde bulunan Barnier, bütçe konusunda “mümkün olan en iyi uzlaşıyı” sağladıklarını savundu. Ayrıca, gensoru önergesinin “ağır” sonuçları olacağını ve Fransızların alım gücünün düşeceğini ve yeni bir bütçe olmadan yeni asker ve polis alımlarının yapılamayacağını belirtti.
“ASIL SORUMLU EMMANUEL MACRON”
Sol ittifakı Yeni Halk Cephesi (NFP) adına söz alan Ulusal Meclis Finans Komisyonu Başkanı Eric Coquerel, Genel Kurulda yaptığı konuşmada, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un tartışmalı emeklilik reformunun yürürlükten kaldırılmasına yönelik çağrılarını dikkate almayan Barnier hükümetinin “meşru” olmadığını ifade etti. Coquerel, bugün Fransa’da tarih yazdıklarını belirterek, “Halkın çoğunluğu bu gensoru önergesinin arkasında.” dedi. Muhalefetin hükümete karşı sunduğu gensoru önergesiyle ilgili olarak, “Bu durumun asıl sorumlusu Emmanuel Macron.” şeklinde konuştu. Coquerel, Barnier hükümetine hitaben, “Aşırı sağ ile uzlaştınız ama bu düşüşünüzü engellemedi.” yorumunu yaptı.
Fransa’da 1962’de düştükten sonra yeniden başbakan atanan Georges Pompidou’nun hükümetini kast eden Coquerel, “Georges Pompidou’nun aksine, vatandaşların çoğu ne hükümetinizin ne de Emmanuel Macron’un arkasında duruyor.” ifadesini kullandı.
BARNİER HÜKÜMETİNİN “NİHAYET SONUNA” GELİNDİ
RN Grup Başkanvekili Marine Le Pen ise bir önceki Macron iktidarını ima ederek, Michel Barnier’ye “daha önceki sistemin devamı olmadığınıza inanmak istedik.” dedi. Ancak yaklaşık 3 aylık döneminde bu konuda yanıldıklarını belirten Le Pen, hükümeti kişisel çıkarlar peşinde koşmakla suçladı. Le Pen, “geçici” olarak nitelediği Barnier hükümetinin “nihayet sonuna” geldiğini ifade etti. Barnier ile bütçe konusunda yaptıkları görüşmelere ilişkin değerlendirmelerde bulunan Le Pen, Başbakan’ın “gensoruyu önleyecek en ufak bir taviz vermediğini” ileri sürdü. Macron’un müttefiki merkez sağcı partiler tarafından “ülkeyi kaosa sürüklemekle” suçlanmasına dair Le Pen, “en kötüsünün bütçeyi sansürlememek” olacağını savundu. Hükümetin bütçe tasarısında öngördüğü vergi artışını da sert bir dille eleştiren Le Pen, “Tek bir cevabınız oldu; vergi, vergi, vergi, hep vergi.” dedi. Le Pen, hükümetin sunduğu bütçe tasarısının “üzerinde düşünülen ve tartışılanın tam tersi olduğunu” iddia etti.
SOSYALİSTLER SOLCU BİR BAŞBAKAN İSTİYOR
Sosyalist Partisi (PS) Grup Başkanvekili Boris Vallaud, Barnier hükümetinin kurulurken, Meclisteki diğer gruplarla uzlaşı içinde olacağı sözünü verdiğini ancak bu sözünü tutmadığını savundu. Vallaud, solun, Başbakan Barnier’nin, hiçbir zaman 2025 Bütçe tasarısına değişiklik getirilmesine izin vermediğini belirterek, hükümeti, solcularla diyalog kurmamakla suçladı. Solcu bir başbakan istediklerini dile getiren Vallaud, hükümet üyelerine seslenerek, “Bu gensoru önergesi, öncelikle sizin başarısızlığınız, Michel Barnier’nin başarısızlığıdır.” ifadelerini kullandı. Vallaud, “Sayın Başbakan, sizin için soldan ziyade aşırı sağla konuşmak, daha uygun hale geldi. Bunu kabul edemeyiz.” diyerek, bu nedenle gensoru önergesi verdiklerini vurguladı. Boris Vallaud, “Gensoru önergesi, sosyalistlerin yeni hükümeti bulma konusundaki sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiği anlamına geliyor.” şeklinde konuştu ve hükümetin aşırı sağ ile yaptığı uzlaşmada sona geldiğini belirtti.
BÜTÇEDE UZLAŞMA YOK
Erken genel seçimin üzerinden yaklaşık 2 ay geçmesinin ardından eylülde kurulan azınlık Barnier hükümetinin, ülkedeki siyasi çalkantıyı dindirebileceği umudunu doğurmuştu. Daha önce 4 kez kabinede görev alan, Avrupa Komisyonunda iki kez ülkesini temsil eden ve Avrupa Birliği (AB) Brexit Başmüzakerecisi olarak görev yapan Barnier’nin, aşırı sağcıların ve solcuların güçlü iki blok oluşturduğu Fransız siyaset arenasına “uzlaşı” getirebileceğine inanılıyordu. Ancak Barnier hükümetinin ilk zorlu sınavının 2025 Bütçe tasarısı olması bekleniyordu. Yılın ikinci çeyreğinde kamu borcu, gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 112’sine ulaşan Fransa için hükümet yeni bütçe kapsamında 40 milyar avro tasarruf ve 20 milyar avro vergi artışı öngörüyordu. Barnier hükümeti, 2 Aralık’ta 2025 sağlık sigortası bütçesini Mecliste oylama yapmadan geçirmesine hak tanıyan Anayasa’nın 49. maddesinin 3. fıkrasını işletmesinin ardından, Fransa’da 5. Cumhuriyet döneminin en kısa hükümeti olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Solcu ittifakı NFP yanı sıra aşırı sağcılar 2025 bütçesi konusunda anlaşamadıkları hükümetin bu son adımına tepki olarak, iki farklı gensoru önergesi sunmuştu. NFP ittifakının gensoru önergesini 185 vekil Meclise sunarken, aşırı sağcı RN, destekçileriyle beraber toplam 140 vekil kendi önergelerini vermişti. Hükümetin bütçe konusunda uzlaşı sağlayamaması, aşırı sağcıların yaklaşık 3 aydır hükümete sundukları üstü kapalı desteği çekmelerine yol açarken, aşırı sağcılar, solcuların gensoru önergesine de destek vereceklerini açıklamıştı. 73 yaşındaki muhafazakar Barnier ve hükümetinin düşmesi, yalnızca kamu borçlarıyla darda olan Fransa’yı değil tüm Avro Bölgesi’ni olumsuz etkileyebilir. Fransa’da en son 1962’de Mecliste kabineye karşı verilen gensoru önergesi kabul edilerek dönemin Başbakanı Georges Pompidou ve hükümetinin düşmesine neden olmuştu.
BARNİER HÜKÜMETİNE GİDEN SÜREÇTE NELER OLDU?
Aşırı sağın Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerindeki yükselişinin ardından Macron’un ulusal meclisi feshederek gittiği erken genel seçimde, hiçbir parti ya da ittifak salt çoğunluğu elde edememişti. Solcu NFP ittifakını oluşturan Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) 72, Sosyalistler ve bağlantılılar 66, Sosyal ve Çevreci grup 38, Cumhuriyetçi Demokrat Sol 17 sandalyeye sahip olurken, Macron’un meclis ittifakını oluşturan Cumhuriyet için Birlikte partisi 99, Ufuklar partisi ve Bağımsızlar 31, Demokratlar (MODEM) ise 36 milletvekili kazanmıştı. Meclisin üçüncü büyük siyasi grubunu ise 142 milletvekili ile aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) ve ortakları oluşturmuş, Barnier’nin partisi Cumhuriyetçi Sağ grubu 47, LIOT grubu ise 21 milletvekili ile meclise girmişti. Macron, seçimin galibi solcu ittifak yerine 47 milletvekili bulunan Cumhuriyetçilerden Barnier’i başbakan olarak atamıştı.
