Filistinli Gruplardan Pekin Deklarasyonu
Aralarında El-Fetih ve Hamas’ın da bulunduğu 14 Filistinli grup, 23 Temmuz 2023 tarihinde Çin’in başkenti Pekin’de bir araya gelerek Pekin Deklarasyonu’nu imzaladı. Bu tarihi anlaşmanın temel unsurları arasında, İsrail-Gazze savaşının ardından ‘ulusal uzlaşı hükümeti’ kurulması ve bu hükümetin Gazze’nin yönetiminde söz sahibi olması yer alıyor. Filistinli grupların Pekin’deki bu toplantısı, Nisan ayında yapılan ilk görüşmelerin bir devamı niteliğindeydi.
‘ABD’NİN KARŞISINDA RUSYA YOK’
2014-2017 yılları arasında Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu olarak görev yapan Gülru Gezer, Çin’in İsrail-Filistin meselesindeki rolünü Cumhuriyet’e değerlendirdi. Gezer, yaşanan gelişmelerin, Çin’in artık yalnızca ekonomik alanda değil, siyasi ve diplomatik arenada da etkili bir güç haline geldiğinin bir yansıması olduğunu belirtti. “Geçen yıl Haziran ayında, Gazze savaşı olmadan önce Mahmut Abbas Çin’i ziyaret etmişti. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, talep edilmesi durumunda Çin’in arabulucu olabileceğini ifade etmişti. Bugün, ABD’nin yanlısı bir tutum sergilediği ortamda, geçmişte Sovyetler Birliği gibi bir dengeleyici güç bulunmuyor. Şu anki durumda, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşla meşgul olması, ABD’yi dengeleyebilecek bir alternatifin eksikliği anlamına geliyor. Bu noktada, Çin’in devreye girmesi ve yeni bir perspektif sunması mümkün gözüküyor,” dedi.
‘YETER Kİ SADIK KALINSIN’
Batı’nın bölgedeki sorunlara insan hakları ve demokrasi perspektifinden yaklaşırken, Çin’in kazan-kazan temelinde bir dış politika izlediğini vurgulayan Gezer, “Filistinliler arasında yıllardır süregelen uzlaşı görüşmeleri ve çeşitli ülkelerde gerçekleşen temaslar bir türlü başarıya ulaşamadı. Ancak, Çin’in bu süreçteki rolü giderek belirginleşiyor. Nihayetinde taraflar arasında bir mutabakat sağlandığı görülüyor. Önümüzdeki dönemde, Çin’in Amerika’yı dengeleyen bir güç olarak İsrail-Filistin meselesine aktif bir şekilde müdahil olacağını tahmin ediyorum. Pekin Deklarasyonu üzerinde bir mutabakata varıldı, ancak bu durumun fiiliyatta nasıl gelişeceği önem taşıyor,” ifadelerini kullandı.
Gezer, “Bugüne kadar İsrail, Filistinli taraflar arasındaki anlaşmazlıkları kendi lehine kullanarak çözümsüzlüğün sürmesine katkıda bulundu. Şimdi, tarafların bu deklarasyonda belirtilen ilkelere gerçekten sadık kalıp kalmayacakları önemli bir soru işareti. Eğer bir çatı altında birleşirlerse, bu durum hem Filistin Devleti’nin tanınması hem de Filistin’in kendi haklarına sahip çıkması açısından paradigmayı değiştirebilir. Ancak bu süreç, oldukça kırılgan bir zeminde inşa ediliyor. Çin’in, ABD’deki seçimlerden ve Biden yönetiminin yarattığı boşluktan da faydalandığını düşünüyorum,” dedi.
