New York Times’ın (NYT) yapay zeka destekli uydu görüntü analizlerine göre, Çin, ülkenin batı sınırına 50’den fazla yeni köy inşa etti. Bu köylerden 12’sinin ise tartışmalı bölgelerde yer aldığı bildiriliyor. Independent Türkçe’nin aktardığına göre, bu yeni köylerin yanı sıra, ülkenin farklı sınır noktalarındaki 100 köye de yeni evler inşa edildi ve bu yerleşim alanlarına vatandaşlar yerleştirildi.
Haberde, “sivil karakol” olarak adlandırılan bu yerleşim alanlarının, “Pekin’in gücünü dışarıya yansıtması ve içeride egemenliğini pekiştirmesine yönelik bir strateji olduğu” vurgulanıyor. NYT, Batı sınırındaki bu yerleşimlerin Hindistan, Butan ve Nepal gibi ülkelerin de hak iddia ettiği sınırlara inşa edildiğine dikkat çekiyor.
Kuzeydeki yerleşimlerin güvenliği artırarak Orta Asya ile ticareti teşvik ettiği, güneydeki sınır köylerinin ise Güneydoğu Asya’dan gelen uyuşturucu kaçakçılarına karşı bir koruma sağladığı aktarılıyor. Bu köyler, Çin ordusunun sınıra hızlı bir şekilde asker sevk etmesi gerektiğinde, yol, internet erişimi ve elektrik gibi altyapıları da sağlayabilir.
NYT, uzak bölgelerdeki köylülerin “göz ve kulak görevi görerek davetsiz misafirleri ya da kaçakları caydırdığını” belirtiyor. Örneğin, Kionglin Yeni Köy adlı yerleşim merkezi, Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Arunaçhal Pradeş eyaletinin sınırına yaklaşık 5 kilometre mesafede bulunuyor. Pekin yönetimi, bu bölgeyi Güney Tibet’in bir parçası olarak görüyor ve her iki ülkenin de sınırda askeri yığınağı mevcut.
Londra SOAS Üniversitesi’nden Robert Barnett, bu konuda şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Çin, yabancıların güvenlik personeli veya yurttaşlar tarafından sorgulanmadan sınırı geçmesini istemiyor.”
NYT’nin verilerine göre, 2016 yılından bu yana Çin, Tibet Özerk Bölgesi’nde en az 90 köy inşa etti. Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Yünnan eyaletinde de 6 yeni köy inşası gerçekleştirilirken, 59 sınır köyünün alanları genişletildi.
Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de çalışan analist Brahma Chellaney, Çin’in sınır köyü inşaatlarını, Güney Çin Denizi’nde uyguladığı yayılmacı stratejiyi kara coğrafyasına taşıma çabası olarak değerlendiriyor ve şu yorumda bulunuyor: “Çin’in jeopolitik sonuçları çok dikkate almadan sahadaki gerçekleri yeniden şekillendirme hızı ve bunu gizli tutma becerisi dikkat çekici. Çin, Hindistan’la Himalaya sınırında yeni bölgelere yerleşimciler gönderiyor ve onları ilk savunma hattı haline getiriyor.”
Hindistan Dışişleri Bakanlığı, 2021 yılında yaptığı bir açıklamada, Çin’in son birkaç yıldır bölgede çeşitli altyapı faaliyetleri yürüttüğünü belirtmişti. NYT, Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) bölgeye vatandaşları yerleştirmek amacıyla köylere spor salonları, dans pistleri, hastaneler ve okullar inşa ettiğine dikkat çekiyor.
Gazetenin köy inşaatlarıyla ilgili ele geçirdiği bir belgeden aktarıldığına göre, ÇKP, bazı vatandaşlara bu sınır köylerine yerleşmeleri için yıllık 20 bin Çin Yuanı (yaklaşık 93 bin 500 TL) ödeme yapıyor. Çin’in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pengyu, NYT’ye gönderdiği yazılı açıklamada, Pekin’in sınırdaki anlaşmazlıklara dair yürüttüğü politikayı şu ifadelerle aktarıyor: “Çin her zaman barışçıl ve dostane istişareler yoluyla adil ve makul çözümler bulmaya çalışmaktadır.”
