Çernobil Nükleer Felaketi
Nisan 1986’da Ukrayna’daki Çernobil nükleer enerji santrali, reaktörlerinden birinin patlamasıyla tarihin en kötü nükleer felaketini yaşadı. Bu feci olay büyük miktarda radyoaktif madde açığa çıkararak çevreyi on gün boyunca kirletti ve 50 tondan fazla radyoaktif partikül Avrupa’nın büyük bölümünü etkiledi.
“Fil Ayağı” Olarak Bilinen Koryum
Başlangıçta tehlikenin boyutu tam olarak anlaşılamamıştı. Ancak sekiz ay sonra araştırmacılar 4 numaralı reaktörde felaketin kalbine inmeye cesaret ettiler. Orada tuhaf ve uğursuz bir varlıkla karşılaştılar: siyah, lav benzeri bir madde, görünüşü nedeniyle daha sonra “Fil Ayağı” olarak adlandırıldı. Koryum olarak bilinen kum, erimiş beton ve uranyum karışımı bu kütle, Dünya üzerindeki en tehlikeli madde olarak kabul ediliyor.
İlkeler Aletler Kullanılarak Yapılan Çalışmalar
Yakın zamanda yeniden ortaya çıkan video görüntüleri, tehlikeli madde giysileri içindeki bir grup araştırmacının “Fil Ayağı”na tehlikeli bir şekilde yaklaştığını gösteriyor. Bu tasfiyeciler, bilindiği gibi, kütleyi incelemeyi başardılar, ancak büyük bir kişisel maliyetle. Araştırmacılar, reaktörde kalan yakıtı ve radyasyon seviyelerini değerlendirmek için bazen kürek ya da çizme gibi ilkel aletler kullanarak çalıştı.
Koryuma Maruz Kalmanın Etkileri
Başlangıçta, koryum bloğu saatte yaklaşık 10 bin röntgen yayıyordu – sadece 50 ila 100 röntgen radyasyon hastalığına neden olabilecek kadar yüksek seviyeler. Otuz saniye maruz kalmak baş dönmesi ve yorgunluğa yol açabilir, iki dakika hücresel kanamaya neden olabilir ve “Ayak” yakınında sadece beş dakika maruz kalmak iki gün içinde ölümcül olabilirdi. Neredeyse 40 yıl sonra, kütle hala yüksek derecede radyoaktiftir ve hala önemli bir risk teşkil ediyor.
Günümüzde Yapılan Araştırmalar
Bilim insanları Çernobil gibi felaketleri ve Fil Ayağı gibi maddelerin oluşumunu önleyecek yöntemleri araştırmaya devam ederek bu tür felaketlerin bir daha tekrarlanmamasını sağlamaya çalışıyorlar. Sheffield Üniversitesi’nden bir ekip, askeri uygulamalarda yaygın olarak kullanılan tükenmiş uranyum kullanarak blobun daha az radyoaktif bir versiyonunu geliştirdi. Araştırmacılar, koryumu güvenli bir şekilde incelemek için kimyasal bileşimini laboratuvarlarda kopyalamaya çalışmaktadır.
