ABD’nin Gazze’ye Yönelik Yüzer İskelesi ve USAID Raporu
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID), Başkan Joe Biden’ın Gazze’ye insani yardımların ulaştırılması amacıyla kurulan geçici yüzer liman ile ilgili uyarıları dikkate almadığını bildirdi. USAID, bu geçici limana ilişkin yeni bir rapor yayımlayarak, Biden’a bu projenin “gerçekleştirilmesinin zorluğuna” dair endişelerini ilettiklerini ancak bu endişelerin göz ardı edildiğini vurguladı.
Raporda, USAID çalışanlarının Müşterek Kıyı Lojistik Mekanizması (JLOTS) olarak adlandırılan limanın kullanılmasının, Ajansın Gazze’ye yardım ulaştırmak için daha etkili ve kanıtlanmış kara geçişleri gibi yöntemleri savunma çabalarını olumsuz etkileyeceği yönündeki kaygılarını dile getirdiği belirtildi. Ayrıca, “Başkan direktifini yayınladıktan sonra Ajansın odak noktası, JLOTS’u mümkün olduğunca etkin şekilde kullanmak oldu.” ifadesine yer verildi.
Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) yetkilileri, yüzer iskele kurulmasına ilişkin bazı ön koşullar belirlemişti. Bu koşullar arasında, iskelenin Gazze’nin kuzeyinde kurulması gerektiği de yer alıyordu. Ancak raporda, Pentagon’un bu koşula rağmen yüzer limanı Gazze Şeridi’nin orta bölgelerine kurduğu ifade edildi.
Projenin Eleştirileri ve Sorunlar
Raporda, projenin başarısızlığında “dış faktörler” etkili olarak gösterildi. “ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve İsrail’in güvenlik gereksinimleri, Ajansın iskele üzerinden Gazze’ye gıda ve diğer yardımları ulaştırma çabalarının önüne geçti.” denildi. Ayrıca, “Çatışma ortamında faaliyet göstermeye yönelik sorunlar, deniz koridoru üzerinden bölgeye ne ölçüde yardım ulaşabileceğini etkileyen hava durumu, güvenlik ve insani erişim zorlukları ile daha da arttı.” şeklinde ifadeler kullanıldı.
Başkan Joe Biden, 7 Mart 2023’te yaptığı “Birliğin Durumu” konuşmasında, Gazze halkına insani yardımların ulaştırılması için yüzer iskele kurulacağını duyurmuştu. İsrail’in kara sınırından Gazze’ye insani yardım girişlerini engellemesine çözüm olarak planlanan yüzer iskelenin kurulumu, iki aydan fazla sürerek 17 Mayıs’ta tamamlandı. Ancak, 25 Mayıs’ta çıkan şiddetli bir fırtına sonucu yüzer iskele parçalanarak “fiyasko” eleştirilerine maruz kaldı. İsrail’de yapılan onarımların ardından, 7 Haziran’da tekrar yerine kuruldu.
Pentagon, başlangıçta 320 milyon dolar harcandığını açıkladığı Gazze’deki yüzer iskelenin toplam maliyetinin, ikinci kurulum için tamiri dahil yaklaşık 230 milyon dolar olarak yeniden belirlendiğini duyurdu. Bu süreçte iskele, deniz şartları nedeniyle sık sık kullanılamaz hale geldi ve yerinden çıkarılarak İsrail’in Aşdod Limanı’nda tutuldu.
Biden, Washington’da yapılan NATO Zirvesi’nin ardından düzenlenen basın toplantısında, Gazze kıyısına kurulan yüzer iskele projesiyle ilgili “Ortaya koyduğum bazı şeylerin başarısız olması nedeniyle hayal kırıklığına uğradım.” demişti. Pentagon ise, 17 Temmuz’da İsrail’in kara yolu ile geçişlere izin vermemesi nedeniyle insani yardımları Filistinlilere ulaştırmak amacıyla kurulan bu yüzer iskelenin “görevini tamamladığını” duyurdu.
