Rusya’nın Oreshnik Füzesinin Geliştirilmesi
Rusya, Ukrayna’ya karşı kullandığı deneysel “Oreshnik” (Fındık Ağacı) füzesinin üretiminde batılı ülkelerden temin edilen parçaları ve batılı sanayi makinelerini kullanmaya devam ediyor. Financial Times’ın haberine göre, Ukrayna istihbaratı, Oreshnik füzesinin arkasındaki iki önemli Rus silah enstitüsünün, Alman ve Japon metal işleme sistemlerine sahip uzmanlar aradığını belirtiyor.
BATI MAKİNALARIYLA, BATIYA KARŞI
Moskova Isı Teknolojileri Enstitüsü (MITT) ve Sozvezdie adlı şirketlerin yayımladığı ilanlar, Kremlin’in silah endüstrisinin, batı yaptırımlarına rağmen yabancı teknolojiye ne denli bağımlı olduğunu gözler önüne seriyor. Bu bağımlılık, özellikle bilgisayarlı sayısal kontrol (CNC) teknolojisi alanında kendini gösteriyor. CNC, fabrikaların yüksek hassasiyetle malzemeleri şekillendirmesine olanak tanıyan bir sistemdir ve bu makineler, ham maddeden gerekli parçaları son derece hassas bir şekilde kesebiliyor.
Putin, karadan fırlatılan orta menzilli nükleer kapasiteli Oreshnik füzesini, Ukrayna’nın batılı müttefiklerinin Rusya’daki hedeflere saldırmasına karşı bir misilleme olarak kullanmıştır. Oreshnik’in, RS-26 Rubezh adı verilen ve nükleer kapasiteye sahip bir balistik füze temel alınarak geliştirildiği belirtilmektedir. Füze ilk kez kullanıldığında, hedefe ulaşma anı ve isabet ettiği görüntüler sosyal medyada yayıldı ve bu durum batılı müttefiklerde kaygı yarattı. Putin, Dnipro’daki eski Sovyet roket fabrikasına yapılan saldırının ardından, “Bu tür füzelerden elimizde geniş bir stok var, kullanıma hazır sistemlerimiz mevcut” şeklinde bir açıklamada bulundu.
DAHA FAZLA ÇABA GEREKLİ
Ukrayna istihbaratına göre, Oreshnik füzesinin geliştirilmesinde önemli bir rol üstlenen MITT, Rusya’nın katı yakıtlı balistik füzelerinin önde gelen üreticisi ve geliştiricisidir. 2024 yılına ait iş ilanlarında MITT, “FANUC, SIEMENS, HEIDENHEIN sistemlerini kullanıyoruz” ifadesine yer verdi. Bu sistemlerin Fanuc’un Japonya’dan, diğer ikisinin ise Almanya’dan tedarik edildiği bilinmektedir. Bu şirketler, yüksek hassasiyetli CNC makineleri için kontrol sistemleri geliştirmektedir. Sozvezdie de benzer ilanlar yayınlayarak, askeri uygulamalar için “otomatik kontrol ve iletişim sistemleri” alanında uzmanlık aradığını duyurmuştur. İlanlarda, “CNC sistemleri bilgisi — Fanuc, Siemens, Heidenhain” ifadesi öne çıkmaktadır. Titan Barrikady adlı üçüncü bir savunma şirketi de Oreshnik’in üretim sürecinde yer almaktadır. Şirketin yayımladığı bir videoda, Fanuc markalı bir kontrol cihazının önünde çalışan bir işçi görünmektedir.
Rusya, yerli üretim araçları geliştirme çabalarına rağmen uzun zamandır Batı yapımı üretim araçlarına bağımlıdır. Kremlin, yüksek hassasiyetli metal işleme makinelerinin büyük bir kısmını Çin’den tedarik etmektedir, ancak bu makineleri çalıştıran kontrol üniteleri halen batılı kaynaklardan temin edilmektedir. 2024 yılındaki büyük bir Rus ticaret fuarında sergilenen 12 CNC cihaz modelinin 11’i, Japon ve Alman şirketlerinin kontrol üniteleri ile donatılmıştır.
Ukrayna Ekonomik Güvenlik Konseyi İcra Direktörü Denys Hutyk, “Oreshnik’in geliştirilmesi, Rus askeri sanayisinin hala üst düzey batı ekipmanlarına ne denli bağımlı olduğunu gösteriyor. Batılı hükümetler, bu malların akışını durdurmak için daha fazla çaba göstermelidir,” şeklinde bir değerlendirmede bulunmuştur.
NASIL GETİRİYORLAR?
CNC makinelerinin Rusya’ya ihracatını durdurmak, Kiev’in müttefikleri için öncelikli hedeflerden biri olmuştur. CNC cihazları ve bileşenleri, Moskova’ya tedariki özellikle engellenmek istenen “öncelikli ürünler” listesinde yer almaktadır. İhracat kontrolleri bu malların Rusya’ya akışını yavaşlatmış olsa da, Financial Times’ın haberine göre, 2024’ün başından bu yana Rusya’ya, Alman şirketi Heidenhain parçaları içeren en az 3 milyon dolarlık sevkiyat gerçekleştirilmiştir. Bu sevkiyatların önemli bir kısmının askeri üretimle bağlantılı olduğu tespit edilmiştir. Parsel ve makinelerin Rusya’ya gönderilmesinden sorumlu şirketin CEO’su Diana Kaledina, 2022 yılında askeri bir sözleşmede dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklanmıştır. Kaledina, Çin’den ithal ettiği CNC makinelerini Rus yapımı gibi göstererek fon almıştır. 2022’nin sonlarında, Kaledina hakkındaki dava, ombudsmanın “Rus makine sanayisine zarar verebileceği” gerekçesiyle düşürülmüştür.
