21 Temmuz 2020 tarihinde TBMM’ye sunulan İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek 29 Temmuz 2020 tarihinde yasalaşmıştır.

Sosyal Ağ Sağlayıcı

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ile “Sosyal Ağ Sağlayıcı” tanımlaması yapılmış olup, buna göre sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek ve tüzel kişiler “Sosyal Ağ Sağlayıcı”  olarak adlandırılmaktadır.

Kanun ile 5651 Sayılı Kanunun “Bilgilendirme Yükümlülüğü” başlıklı 3. maddesine ekleme yapılmış ve idari para cezalarının, muhatabın yurt dışında bulunması halinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”) tarafından doğrudan doğruya muhataba, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçlarıyla da bildirilebileceği düzenlenmiştir. Bu bildirim, 7201 Sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılan tebligat hükmünde olacak ve bildirimin yapıldığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebligat yapılmış sayılacaktır.

Yine 5651 Sayılı Kanunun “Bilgilendirme Yükümlülüğü” başlıklı 3. maddesine ekleme yapılmış ve idari para cezalarının, muhatabın yurt dışında bulunması halinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”) tarafından doğrudan doğruya muhataba, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçlarıyla da bildirilebileceği düzenlenmiştir. Bu bildirim, 7201 Sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılan tebligat hükmünde olacak ve bildirimin yapıldığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebligat yapılmış sayılacaktır.

İdari para cezalarının artırılmasına ilişkin olarak, 5651 Sayılı Kanunun “Yer sağlayıcının yükümlülükleri” başlıklı 5. maddesi ile yer sağlayıcılarına hukuka aykırı içerikten haberdar edildiklerinde içeriği yayından çıkarma, yer sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini saklama, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlama yükümlülükleri getirilmektedir. Sayılan yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcılara caydırıcılığın sağlanması için verilecek idari para cezası Kanun ile artırılmış olup, bu kapsamda yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında, 10 bin liradan 100 bin liraya kadar verilebilen idari para cezası, 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar artırılmıştır.

5651 Sayılı Kanun’un “Erişimin Engellenmesi Kararı Ve Yerine Getirilmesi” başlıklı 8. maddesi ile “İçeriğin Yayından Çıkarılması Ve Erişimin Engellenmesi” başlıklı 9. maddesinde değişiklikler yapılarak yalnızca içeriğin suç oluşturan kısmının çıkarılmasının mümkün olduğu hallerde, erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararının verilmesi imkanı sağlanmıştır.

Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği derhal, en geç 4 saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilecektir.

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının, ihlale konu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine karar verilebilecektir. Kararda, Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı da gösterilecektir. Bu yolla, arama motorları tarafından kişilik hakları ihlal edilen başvurucunun adı ile ihlale konu içeriğin ilişkilendirilmemesinin sağlanması amaçlanmıştır.

Kanun ile 5651 Sayılı Kanunu Ek Madde 4 getirilerek Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının tebligat, bildirim ve taleplerin gereğinin yerine getirilmesi, başvuruların cevaplandırılması vb. amaçlarla yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilecektir. Sosyal ağ sağlayıcı, bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini BTK’ya bildirmekle yükümlüdür. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunludur.

Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcılarına uygulanacak idari para cezası, reklam yasağı ve sosyal ağ sağlayıcısına bant genişliğinin %50 daraltılması gibi caydırıcı müeyyideler de Kanun ile belirlenmiştir.

Ayrıca  Kanun ile sosyal ağ sağlayıcılarına kişiler tarafından yapılacak “içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi” ile “özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesini” gerektirecek başvuruları cevaplandırmaları için 48 saatlik süre verilmiş, istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren raporları altı aylık dönemlerle Türkçe olarak hazırlama ve bildirme yükümlüğü getirilmiş ve Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde tedbir alma yükümlülüğü getirilmiştir. Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcının doğan zararların tazmin edilmesinden sorumlu olacağı düzenlenmiştir. Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmayacaktır.

Kanun’un Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi yükümlülüğüne ilişkin düzenlemesinin yürürlük tarihi 1 Ekim 2020 olarak belirlenmiş olup, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

Anılan İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, mevcut durumda yasalaşmış olup, henüz Resmî Gazete’de yayımlanmamıştır.

Yazar: Anılay Atay