Belçikalı sivil toplum kuruluşu APOPO’dan büyük başarı: Ronin
Belçikalı sivil toplum kuruluşu APOPO, dünya çapında tanınan ve saygı gören bir organizasyon olarak, Afrika dev keseli sıçan Ronin’in kazandığı yeni Guinness Dünya Rekoru ile gurur duyuyor. Bu küçük ama cesur sıçan, mayın tespiti alanında yeni bir dönemi başlatıyor ve tüm dünyaya ilham veriyor.
Ronin, Kamboçya’nın savaş izlerini taşıyan topraklarında, yıllarca süren çatışmaların ve çatışma sonrası kalan yüzbinlerce kara mayınının izlerini silmek için mücadele ediyor. Ülkede tahmini 4 ila 6 milyon arasında kara mayını bulunuyor ve bu tehlikeli alanlar, binlerce masum insanın hayatını tehdit ediyor. 1979’dan bu yana devam eden bu tehlike, yaklaşık 20 bin kişinin yaşamını yitirmesine, 45 bin kişinin ise yaralanmasına yol açtı. Ancak, 2023 yılında yapılan çalışmalar ve yeni teknolojiler sayesinde mayın kazalarında %32’lik bir azalma gözlemlense de, risk tamamen ortadan kalkmış değil.
Ronin’in üstün başarıları
2021 yılında göreve başlayan Ronin, sadece 2 yılda, önceki rekor sahibi Magawa’nın beş yılda tespit ettiği 71 mayın ve 38 mühimmatı geride bıraktı. Toplamda 109 kara mayını ve 15 patlamamış mühimmat tespit ederek, büyük bir başarıya imza attı. Bu küçük kahramanın şu anki yaşına rağmen, yaklaşık iki yıl daha çalışmaya devam edeceği tahmin ediliyor, böylece çalışmalarını daha da genişletecek.
Sıçanlar nasıl eğitiliyor ve neden bu kadar etkili?
APOPO’nun sıçan eğitim süreci oldukça dikkat çekici. Bu sevimli ve zeki hayvanlar, doğal yaşamlarına uygun şekilde eğitiliyor ve onlara çeşitli kokular öğretiliyor. Bu eğitimler sırasında, sıçanlar mayınların bulunduğu alanlarda hızla ve hassasiyetle hareket ediyor. Bu yöntem, hem zaman hem de maliyet açısından oldukça avantaj sağlıyor ve geleneksel mayın temizleme tekniklerine kıyasla devrim niteliğinde bir yöntem olarak kabul ediliyor.
Sadece mayın tespiti değil, hastalık teşhisi de yapıyorlar
APOPO’nun sıçanları sadece mayınları bulmakla kalmıyor, aynı zamanda tüberküloz gibi ciddi hastalıkların teşhisinde de kullanılıyor. Balgam örneklerini koklayarak, mikroorganizmaları ve hastalıkları hızla tespit edebiliyorlar. Bu, özellikle kaynakların kıt olduğu bölgelerde, mikroskobik teşhisin zor olduğu durumlarda, hayat kurtaran bir alternatif haline geliyor.
Emeklilik ve yaşam kalitesi
Henüz 5 yaşında olan Ronin, bu zorlu görevi yerine getirdikten sonra, yaklaşık 8 yıl daha çalışma ömrüne sahip. Çalışmalarını tamamladıktan sonra, APOPO’nun emeklilik kolonisine alınıyor ve burada rahat bir yaşam sürdürüyor. Bu sevimli kahramanlar, çalışmalarını tamamladıktan sonra, sevgi ve ilgiyle bakılan bir ortamda, yeni hayatlarına adaptasyon sağlıyorlar.
Uluslararası iş birliği çağrısı ve gelecek umutları
Uluslararası toplum, hâlâ 110 milyonun üzerinde kara mayınıyla yüzleşmek zorunda. APOPO CEO’su Christophe Cox, bu sorunun çözümünde küresel iş birliğinin şart olduğunu vurguluyor. Cox, “Başlangıçta mayın temizleme süreci 500 yıl sürecekti, ancak bizim çalışmalarımız sayesinde bu süre 25 yılı aştı ve çok daha kısa sürede büyük ilerlemeler kaydedildi” diyerek, umut dolu bir mesaj veriyor. Bu başarılar, teknolojinin ve insan zekasının birleşimiyle, savaşların ve çatışmaların bıraktığı izleri silmek için büyük bir adım niteliğinde.