Rahim Ağzı Kanseri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Rahim ağzı (serviks) kanseri, dünya genelinde kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biri olup, Türkiye’de ise 10. sırada yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde 662 bin 301 yeni serviks kanseri vakası tespit edilmiştir. Aynı yıl içinde 348 bin 874 kadın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bu durum, rahim ağzı kanserini, kadınlarda kansere bağlı ölümlerin en yaygın 4. nedeni haline getirmektedir.
Öğr. Gör. Bengü Aksoy, bu hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilecek önemli risk faktörlerini şöyle sıralamaktadır:
- Sigara: Sigara içimi, birçok kanser türünün gelişiminde önemli bir etken olup, rahim ağzı kanserinde de etkili bir rol oynamaktadır.
- Human Papilloma Virüsü (HPV): HPV enfeksiyonu, serviks kanserinin en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.
- Cinsel Partner Sayısı: Birden fazla cinsel partner, cinsel yolla bulaşan hastalıkların riskini artırarak serviks kanseri riskini yükseltmektedir.
- Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kadınlar, zayıflayan sistemleri nedeniyle daha yüksek risk altındadır.
- Aile Geçmişi: Ailede serviks kanseri öyküsü bulunan bireyler, genetik faktörler nedeniyle daha yüksek risk taşımaktadır.
- Doğum Sayısı ve Beslenme: Çok sayıda doğum yapmak ve yetersiz, dengesiz beslenme de kanser riskini artıran faktörler arasındadır.
Tarama Testlerinin Önemi
Aksoy, rahim ağzı kanserinin genellikle erken evrelerde belirti vermediğini ve bu nedenle düzenli jinekolojik muayenelerin, pap smear testlerinin ve HPV tarama testlerinin, kanserin erken evrede tespit edilmesine büyük katkı sağladığını belirtmektedir. Bu testler, hastalığın tedavi şansını da önemli ölçüde artırmaktadır.
Türkiye’de 30-65 yaş arasındaki kadınlar için ücretsiz olarak HPV-DNA testi uygulanmaktadır. Bu testler, Sağlıklı Hayat Merkezleri, Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) ve aile sağlığı merkezlerinde sunulmaktadır.
Rahim Ağzı Kanseri Belirtileri
Serviks kanserinin bazı belirtileri şunlardır:
- Vajinal akıntının miktarında artış, renginde değişiklik veya kokusunda farklılaşma
- Adet dönemi dışında lekelenme tarzında kanamalar
- Adet kanamalarının daha uzun sürmesi veya şiddetinin artması
- Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama ve ağrı hissedilmesi
- Menopoz sonrası kanama görülmesi
Bu durumlar, rahim ağzı kanserinin habercisi olabileceği için kadınların dikkat etmesi gereken önemli işaretlerdir.
Korunma Yöntemleri
Aksoy, rahim ağzı kanserinden korunmanın başlıca yollarını şöyle açıklamaktadır:
- HPV Aşısı: 9-14 yaş arasındaki kız ve erkek çocuklarına uygulanması gereken en önemli korunma yöntemidir.
- Düzenli Tarama Testleri: Kadınlar, düzenli olarak tarama testleri yaptırarak risklerini azaltabilir.
- Güvenli Cinsel İlişki: Güvenli cinsel ilişki uygulamaları ve sünnet gibi diğer koruyucu önlemler de riskleri azaltmaktadır.
Aksoy, kadınların sağlıklarını korumak için her 5 yılda bir tarama testlerini yaptırmalarını ve risk faktörlerinden kaçınmalarını tavsiye etmektedir.