Kuru Meyveler: Hazırlık ve Tüketim Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kuru meyveler, sağlıklı atıştırmalık alternatifleri arasında yer alarak popülaritesini artırmıştır. Ancak, bu besinlerin tüketimi öncesinde nasıl hazırlanması gerektiği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Marketlerde satılan kuru meyveler, çeşitli mikroplar ve mantarlarla kontamine olma riski taşır. Özellikle paketli endüstriyel olarak kurutulmuş meyveler, alerjisi veya astımı olan bireyler için zararlı olabilecek kükürt dioksit ile işlenmektedir. Bu nedenle, kuru meyvelerin tüketiminden önce yıkanması, potansiyel zararlı etkilerin riskini azaltmada büyük önem taşır.
Ev yapımı ve endüstriyel kurutulmuş meyvelerin temizlenmesi için farklı yöntemlerin uygulanması gerektiği unutulmamalıdır. Bilim insanları, yıkanmamış kuru meyvelerin iki ana tehdit oluşturabileceğini belirtmektedir: mikrobiyolojik ve kimyasal kontaminasyon. Kurutulmuş meyvelerdeki düşük nem oranı, taze meyvelerde bulunan bakteri, maya ve küf gibi mikroorganizmaların gelişmesine uygun bir ortam sağlamaz. Bu durum, kurutma işleminin bozulmayı yavaşlatmak ve bulaşıcı hastalık riskini azaltmak için etkili bir yöntem olmasına yardımcı olur. Ancak, kurutma süreci hastalığa yol açan virüsler üzerinde etkili değildir ve mikropları tamamen yok etmez. Hayatta kalan mikroorganizmalar, uyku halindedir ve nemle temas ettiklerinde tekrar aktif hale gelebilir. Özellikle, kurutulmuş meyveler düzgün bir şekilde saklanmadıklarında bu durum söz konusu olabilir.
Salmonelloz, Stafilokok ve E. coli Gibi Hastalıklar Riski
Yıkanmamış kuru meyve tüketimi, salmonelloz, stafilokok, E. coli, şigelloz gibi gıda kaynaklı hastalıklara yol açabilir. Bu tür sağlık sorunları oldukça yaygındır. Örneğin, 2021 yılında İngiltere’de kurutulmuş hurma tüketimi nedeniyle bir hepatit A salgını meydana gelirken, 2018-2019 yılları arasında Norveç ve ABD’de kurutulmuş egzotik meyveler ve hindistancevizi tüketimi nedeniyle salmonelloz salgınları yaşanmıştır. Bulaşıcı hastalıklarla enfeksiyon kapma riski, hem evde kurutulmuş meyveler hem de marketlerde sıkça bulunan meyveler için geçerlidir. Ancak, paketli kuru meyvelerin yüzeylerinde genellikle bakteri bulunmamaktadır. Bunun nedeni, bu meyvelerin kurutulmadan ve paketlenmeden önce çeşitli modern dezenfeksiyon yöntemleriyle işlenmesidir. Bu yöntemler arasında mikrodalga ısıtma, radyo frekans tedavisi, kızılötesi ısıl işlem ve ultraviyole ışınlama bulunmaktadır.
Endüstriyel İşleme ve Güvenlik
Kurutulmuş meyvelerin endüstriyel işlenmesi, viral partiküllerin yanı sıra bakteri ve mantar sayısını güvenli bir seviyeye indirir ve mikotoksinleri nötralize eder. Bu nedenle, paketlenmiş kuru meyvelerden hastalık kapma riski oldukça düşüktür. Ancak, paketlenmiş kuru meyveler mikrobiyolojik açıdan güvenli olsa da, başka bir risk de söz konusudur. Özellikle kuru üzüm ve kuru erik gibi meyveler, kararmayı ve bozulmayı önlemek amacıyla kükürt dioksit içermektedir. Kükürt dioksitin toksisitesi düşüktür ve vücutta ayrışarak idrarla atılmaktadır. Kurutulmuş meyvelerden alınan bu miktarlar sağlıklı bireyler için genellikle zararlı değildir. Ancak, astımı bulunan veya sülfitlere alerjisi olan kişiler için, yıkanmamış endüstriyel kurutulmuş meyveler astım krizlerine ya da alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Kuru Meyveler Nasıl Yıkanır?
Marketten alınan ev yapımı ve kurutulmuş meyveleri yıkamak için, çoğu mikrobiyolojik kirlenmeyi temizlemek adına meyveleri bir kevgir içine koyup akan su altında iyice durulamak yeterlidir. Endüstriyel olarak kurutulmuş meyvelerin yıkanma yöntemi, genellikle yüzeyindeki ana kimyasal kirletici olan kükürt dioksit nedeniyle farklılık gösterir. Kükürt dioksit, suda çözünebilen bir madde olduğundan, meyveleri ılık suya (40-50 °C) koyarak 20-30 dakika bekletmek, bu maddelerin çoğunu uzaklaştırmaya yardımcı olabilir. Kurutulmuş meyvelerin yüzeyindeki tozu temizlemek için, önce akan su altında yıkayın, ardından bir kaseye koyup üzerini kapatarak ılık suyla (40-50 °C) 20-30 dakika bekletin. Bu süre sonunda meyveler yumuşayıp şiştikten sonra tekrar yıkayın. Bu işlem, alerjisi veya astımı olan kişiler dahil herkes için meyveleri güvenli hale getirecektir. Kurutulmuş meyveleri kullanmadan önce mutlaka yıkamayı unutmayın; çünkü nem, bozulmalara ve küf oluşumuna neden olabilir.
