Postür Bozukluğu Nedir?
Postür bozukluğu, yürüme, oturma ve kalkma gibi günlük fiziksel hareketler sırasında vücudun uyumlu bir duruş sergileyememesi anlamına gelir. Bu durum, sırtta kamburluk veya çukurluk gibi şekil bozukluklarına, omurganın yana eğilmesine ve genel olarak duruş bozukluklarına yol açabilir. Çocukluk döneminde yaygın olarak görülen bu bozukluklar, ilerleyen dönemde sırt ve bel ağrıları gibi çeşitli sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Celaleddin Bildik, ebeveynlere bu konuda önemli tavsiyelerde bulunmaktadır.
Doç. Dr. Celaleddin Bildik
En Sık Görülen Omurga Hastalıkları
Çocuklarda en sık karşılaşılan omurga sorunları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- 1. Skolyoz: Omurganın yana doğru eğrilmesi, genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar. Erken teşhis ve düzenli egzersizlerle ilerlemesi önlenebilir.
- 2. Kifoz: Omurganın sırt bölgesinde öne doğru bir eğrilik oluşması (kamburluk) genellikle yanlış duruş alışkanlıkları ve ağır çanta taşımakla ilişkilidir. Erken tedavi büyük önem taşır.
- 3. Lordoz: Bel bölgesinin içe doğru çökmesi durumu, kas dengesizlikleri ve yanlış duruş nedeniyle gelişir. Egzersiz ve postür düzeltme teknikleriyle tedavi edilebilir.
- 4. Ergenlik Kifozu: Ergenlik döneminde omurların düzensiz büyümesi sonucu kamburluk gelişebilir. Bu durum, fizik tedavi ve egzersizle tedavi edilebilir.
- 5. Duruş Bozuklukları: Yanlış oturma ve ayakta durma alışkanlıkları, uzun vadede omurga sağlığını tehdit eder.
Sebepleri Nelerdir?
Omurga eğriliklerinin oluşma riskinin artması, bilimsel olarak duruş bozuklukları, kas dengesizlikleri ve uzun süreli yanlış oturma pozisyonları gibi faktörlerle ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, genetik yatkınlık, aşırı kilo, yetersiz fiziksel aktivite ve ergonomik olmayan çalışma ortamları da bu riskleri artıran önemli etkenlerdir. Kas dengesizlikleri ve güçsüzlük, bel ve boyun ağrılarının erken yaşta başlamasına, solunum kapasitesinde azalmaya ve çabuk yorulmaya neden olabilir.
Bu Risklere Dikkat!
Çocukların uzun süre masa başında oturması veya ekran başında vakit geçirmesi, omurga sağlığı için büyük bir risk teşkil eder. Çocuğun sırtı, sandalyenin arkalığına tam olarak yaslanmalı, omuzlar geride ve rahat olmalıdır. Dizler 90-100 derece açıyla bükülmeli ve ayaklar yere düz bir şekilde temas etmelidir. Eğer ayaklar havada kalıyorsa, destekleyici bir basamak kullanılmalıdır. Çalışma masası ve sandalye, çocuğun boyuna uygun olmalı ve masa, dirsek hizasında konumlandırılmalıdır. Bilgisayar veya tablet ekranı, göz hizasında olmalı; başın öne eğilmesini önlemek için bir yükseltici kullanılmalıdır.
Bilgisayar ve tablet kullanımı günde en fazla 2 saatle sınırlı olmalı ve her 30-40 dakikada bir ayakta durarak esneme ve germe hareketleri yapılmalıdır.
Omurga Sağlığına En Faydalı Sporlar
Düzenli fiziksel aktivite, omurganın esnekliğini ve dayanıklılığını artırır. Yüzme, omurgayı destekleyen en iyi sporlardan biridir ve 4 yaş ve üzeri çocuklar için uygundur. Pilates ve yoga, denge ve duruş kaslarını güçlendirirken, 6 yaş ve üzeri çocuklar bu aktiviteleri yapabilir. Bale ve dans, postürü düzeltir ve esnekliği artırır; 5 yaş ve üzeri çocuklar için uygundur. Jimnastik, gövde kaslarını güçlendirir ve omurganın gelişimini destekler; 4 yaş ve üzeri çocuklar için uygundur. Çocuklar bu sporları haftada 2-3 gün, 30-45 dakika süreyle yapabilir.
Bu Belirtiler Gözden Kaçırılmamalı
Omurga problemlerinin erken tespiti için ebeveynlerin düzenli kontroller yapması son derece önemlidir. Omuzlarda ve kalçada asimetri, bacak boyu farkı, leğen kemiğinde dengesizlik, bel bölgesinde eğrilik, sırt ve bel ağrısı, çocuğun sürekli eğik durması veya duruş bozukluğu gibi belirtiler varsa, mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. Ebeveynler ve eğitimciler, çocukların oturma ve duruş alışkanlıklarını düzenli olarak gözlemlemelidir. İşte bazı öneriler:
- Çocuklar dik oturmaya ve yürümeye teşvik edilmeli, omuzlarını geride tutmaları ve başlarını omurgalarıyla aynı hizada tutmaları öğretilmelidir.
- Günde en az 1 saat fiziksel aktiviteye yönlendirilmelidir.
- Ağır çanta taşımaları önlenmelidir.
- Bilgisayar ve tablet kullanımları sınırlandırılmalıdır.
- Ergonomik masa ve sandalye tercih edilmelidir.
- Düzenli doktor kontrolleri ile omurga gelişimleri izlenmelidir.