Aralıklı Oruç ve Saç Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Çin’in Zhejiang Üniversitesi’nden araştırmacılar, fareler ve insanlar üzerinde gerçekleştirdikleri kapsamlı bir çalışmada, aralıklı oruç uygulamasının saçların yeniden büyüme hızını önemli ölçüde yavaşlattığını ortaya koydular. Bu önemli bulgular, 13 Aralık 2024 tarihinde Cell dergisinde yayımlandı ve aralıklı oruç tutmanın saç sağlığı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerine dair yeni bir bakış açısı sundu.
Araştırma sürecinde, diyet kısıtlamalarının saçların yeniden büyümesini engelleyebileceği vurgulandı. Araştırmacılar, farelerin tıraş edilmesinin ardından üç farklı beslenme düzeni uyguladılar:
- Sekiz saatlik yemek penceresiyle aralıklı oruç
- Gün aşırı tam oruç
- Normal beslenme düzenine sahip bir kontrol grubu
Sonuçlar, normal beslenen farelerin 30 gün içinde çoğunlukla saçlarını geri kazandığını gösterirken, aralıklı oruç ve gün aşırı oruç tutan farelerin üç ay geçmesine rağmen hala saçlarını tam olarak yeniden kazanamadıkları belirlendi. Bu bulgular, diyet kısıtlamalarının saç yenilenmesini olumsuz yönde etkileyebileceğini ortaya koyuyor.
İnsan Üzerindeki Etkileri
Araştırmacılar, aralıklı oruç uygulamasının insanlardaki etkilerini incelemek amacıyla 49 sağlıklı yetişkine 10 gün boyunca her gün 18 saat oruç tutmalarını sağladılar. Sonuçlar, aralıklı oruç uygulayan katılımcıların saçlarının yeniden uzamasının, herhangi bir diyet kısıtlaması olmayan bireylerle karşılaştırıldığında yaklaşık %18 oranında yavaşladığını ortaya koydu. Bu bulgu, aralıklı oruç tutmanın, farelerde gözlemlenen etkilere benzer şekilde insanlarda da kılcal damarlar üzerinde olumsuz etkiler yarattığını doğruluyor.
Saç yenilenmesi, saç yaşam döngüsünün üçüncü aşaması olan telojen fazında başlar. Bu aşamada eski saçlar dökülür ve yerini yeni saçların çıkacağı bir saç folikülü alır. Bu süreç, foliküler kök hücrelerin aktivasyonunu gerektirir. Ancak bu kök hücrelerin aktivasyonu, bireyin fizyolojisine ve çevresel faktörlere bağlıdır. Diyet, vücudun metabolizmasında değişikliklere yol açarak, bu kök hücrelerin aktivasyonunu etkileyebilir.
Oksidatif Stres ve Saç Folikülleri
Araştırmalar, aralıklı oruç gibi diyet kısıtlamalarının, derinin yağ hücrelerinden yağ asitlerinin salınmasına neden olduğunu göstermektedir. Yiyecek eksikliğinden kaynaklanan stres, vücudun daha fazla yağ yakmasına sebep olur. Bu yağlar, foliküler kök hücrelerin çevresinde birikerek, çevresel koşulları değiştirir ve bu da saç yenilenme sürecini olumsuz etkileyebilir.
Yağ asitlerinin foliküler kök hücreler etrafında birikmesi, oksidatif stresin artmasına ve hücre ölümüne yol açmaktadır. Ancak bu durumun önlenmesi mümkündür. Çalışmanın yazarları, hücrelerin antioksidan savunmalarını artırarak bu zararlı etkiden kaçınmayı başarmışlardır. Yazarlar, “Foliküler kök hücrelerin antioksidan kapasitelerinin arttırılması, aralıklı orucun saç foliküllerinin yenilenmesi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir ve bu da saçın yeniden büyümesini engelleyen etkileri ortadan kaldırabilir,” şeklinde açıklamada bulunmuşlardır.
Bu keşif, oksidatif stresin nasıl azaltılacağına dair önemli ipuçları sunarken, aralıklı oruç uygulamasının saç sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmanın yollarını aramak, sağlık alanında önemli bir adım olabilir. Diğer yandan, bu tür diyet uygulamalarının, özellikle saç sağlığı üzerinde nasıl bir etki yaratabileceği konusunda bilimsel araştırmaların devam etmesi gerektiği açıktır.