Yeni Yerli Malı Tebliği Resmi Gazete’de Yayımlandı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan güncel “Yerli Malı Tebliği”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tebliğ, yerli malı belgesi almak amacıyla yapılan başvurularda ürünlerin yerli malı olarak kabul edilmesine dair usul ve esasları belirlemektedir. Ayrıca, idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malıyla ilgili diğer düzenlemelerini de kapsamaktadır.
Önceki tebliğ yalnızca sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabulü için gereken şartları düzenlerken, yeni tebliğ ile birlikte yazılım ürünleri de bu uygulamaya dahil edilmiştir. Yazılım ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için, yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması zorunludur. Ayrıca, bu ürünler için Bakanlık tarafından verilen Teknolojik Ürün Belgesi’ne sahip olma şartı da aranmaktadır.
Sanayi ürünlerinin girdileri için “zorunlu yerli girdi listesi” üzerinden yerlilik şartı aranacak. Eğer girdiler, başvuru sahibi üretici tarafından üretilirse yerli malı belgesi talep edilmeyecek; ancak bu girdilerin en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olması gerekecek. Başka bir üreticiden temin edilmesi durumunda ise, bu girdinin yerli malı belgesi ile desteklenmesi zorunludur.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri İçin Yerli Malı Şartları
Gıda, tarım ve hayvancılık ürünlerine yönelik yerli malı şartları da tebliğde düzenlenmiştir. Bu kapsamda, Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği çerçevesinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belgelendirilen üreticilerce üretilen ürünler yerli malı olarak kabul edilecektir. Ayrıca, Orman Genel Müdürlüğüne bağlı fidanlıklarda ve özel fidanlıklarda üretilen tohumlukların, yetkili birimler tarafından kaydının tutulması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekecektir.
Hayvansal ürünler için, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kayıt sistemlerine kayıtlı olan ve Türkiye’de doğmuş veya yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler yerli malı sayılacaktır. Ürünlerin tamamen Türkiye’de üretilmesi, yetiştirilmesi veya üretim sürecinin önemli aşamalarının Türkiye’de gerçekleştirilmesi gibi şartlar da aranacaktır. Ayrıca, bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünlerin Türkiye’de toplanması ve hayvansal ürünlerin Türkiye’de ya da Türk kıta sahanlığında avlanması gerekmektedir. Türkiye’de çıkarılan madenler için ise, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya yetkili kurumlarca ruhsatlandırılmış işletmelerce çıkarılması veya üretilmesi şartı aranacaktır.
Yerli Malı Belgesinin Sınıflandırılması
Tebliğ ile birlikte “yerli katkı oranı” hesaplama yöntemleri belirlenmiş ve “yerli malı belgesi sınıfı” oluşturulmuştur. Buna göre, yerli katkı oranı şu şekilde sınıflandırılacaktır:
- A Sınıfı: Yüzde 91-100
- B Sınıfı: Yüzde 81-90
- C Sınıfı: Yüzde 71-80
- D Sınıfı: Yüzde 61-70
- E Sınıfı: Yüzde 51-60
Başvurular
Yerli malı belgesi almak isteyen üreticilerin, üretim hesabındaki bilgilere uygun şekilde “yerli katkı oranı hesap cetvelini” hazırlamaları gerekmektedir. Üreticiler, bu cetvel ile birlikte üretim hesabı belgelerinin mali uzman tarafından kontrol edilmesini ve onaylanmasını sağlamalıdır. Başvurular, yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili oda veya borsa aracılığıyla, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından oluşturulan çevrim içi sistem üzerinden yapılacaktır.
E-Devlet Kapısı Üzerinden Giriş Yapılacak
Tebliğin yürürlüğe gireceği tarih olan 1 Ocak 2026’dan önce, TOBB veya TESK’e bağlı oda veya borsa tarafından düzenlenen yerli malı belgeleri, geçerlilik süresinin sonuna kadar kullanılabilecektir. Bu tarihten önce “eksper” olarak görevlendirilen kişilerin yetkisi, yürürlük tarihinden itibaren sona erecektir. Ayrıca, 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan eski Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35) geçerliliğini yitirmiştir.