Kamu Kurumları İnşaat Maliyetlerinde Dikkat Çeken Artışlar
Son yıllarda kamu kurumları, inşaat projelerini tamamlamak için ardı ardına sözleşmeler imzalamaktadır. Ancak bu süreçte, maliyetlerdeki artışlar, açıklanan enflasyon oranlarını aşarak dikkat çekici bir hal almıştır. Örneğin, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Yeniköprü-Yüksekova yolu ikmal ihalesi, 11 Aralık 2024 tarihinde tamamlandı. Bu ihale kapsamında, 7.1 milyar TL’ye İntekar şirketi ile sözleşme imzalanmıştır. Aynı yolun yapımı için 2017 yılında ise yalnızca 499.9 milyon TL’lik bir sözleşme, Demce İnşaat şirketi ile yapılmıştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2018 yılından bu yana tüketici enflasyonu 7.6 kat artarken, bu yolun maliyeti tam 15 katına çıkmıştır.
Fiyat Değişiklikleri ve İhaleler
Karayolları’nın Ankara-Çankırı yolu ihalesi de benzer bir durumu gözler önüne sermektedir. 2017 yılında 193.8 milyon TL’ye Yedigöze İnşaat firması ile sözleşme imzalanmış, fakat 19 Aralık 2024 tarihinde yolun tamamlanması için yeni bir ihale düzenlenmiştir. Bu ihale sonucunda, Özgün Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile 2.9 milyar TL’ye sözleşme yapılmış, böylece enflasyonun 7.6 kat arttığı 7 yıl içinde yolun maliyeti 16 katına yükselmiştir.
Malatya çevre yolu ihalesi ise 18 Mart 2016 tarihinde 183.4 milyon liraya, Göçay İnşaat Taahhüt şirketi ile verilmiştir. Ancak, bu yolun tamamlanması için yeniden ihale yapılmış ve 2 Ekim 2024’te sonuçlanan ihale 3.2 milyar TL olarak belirlenmiştir. Bu kez Yüngül İnşaat ve Ören Yapı Sanayi şirketleri ile sözleşmeler imzalanmıştır. Bu süreçte TÜİK enflasyonu 8.4 kat artarken, yolun maliyeti 19 katına çıkmıştır.
- 2013 yılında ihalesi yapılan İzmir-Ankara Yüksek Hızlı Tren inşaatında, ikmal ihaleleri ile 6 kez fiyat güncellemesi yapılmış, projenin maliyeti 4.3 milyar liradan 83.5 milyar liraya kadar yükselmiştir.
- Karayolları’nın Antalya-Kemer-Tekirova-Finike yolu ihalesinde ise, 5 yıl içerisinde maliyet 14 kat artmıştır.
Devlet Su İşleri ve Proje Maliyetleri
Devlet Su İşleri ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın Tokat Aşağı Çekerek ve Mamure Ova sulaması inşaatı için yapılan ilk ihale, 2020 yılının Kasım ayında Maksima Elektrik, Seza İnşaat, Açılım İnşaat ve Tamyapı Otomotiv firmalarına 474 milyon 520 bin liraya verilmiştir. Ancak, 4 yıl geçmesine rağmen proje tamamlanamamış ve Ağustos 2024’te yapılan yeni ihale ile proje maliyeti 6 milyar 922 milyon TL’ye ulaşmıştır. Maksima Elektrik ve Egecan Akaryakıt firmalarıyla yeni sözleşme imzalanarak, projeye ödenen toplam tutar 7 milyar 397 milyon TL’ye çıkmıştır. Bu dönemde enflasyon 5 katına çıkarken, projenin maliyeti 16 kat artmıştır.
Çarpıcı Örnek: Gazipaşa – 5. Bölge Hududu Yolu
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Gazipaşa – 5. Bölge Hududu yolu ihalesi, bu artışların en çarpıcı örneklerinden birini sunmaktadır. İhaleyi 2024 sonunda 11 milyar 562 milyon TL maliyetle Tarmac Agrega Madencilik ve Turgut Müteahhitlik Sanayi şirketi kazanmıştır. Bu yol için ilk olarak 28 Kasım 2016’da bir ihale düzenlenmiş, B. Ergünler Yol Yapı ve Polat Yol Yapı şirketleri ile 369 milyon 997 bin liralık sözleşme imzalanmıştır. Ancak yol tamamlanamamış ve aradan geçen 7 yıl içinde maliyet 31 kat artmıştır. 2017’den beri enflasyon ise 7.6 katına çıkmıştır.