2024 Yılında Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadele çerçevesinde 2024 yılı itibarıyla gerçekleştirdiği saha denetimlerini 1,1 milyonu aşan rakamlara ulaştırdı. Bu kapsamda, Başkanlık, vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacıyla uyumsuz mükellefleri tespit etmek için detaylı analizler yapmaktadır. Bu analizler doğrultusunda, denetlenecek mükellef grupları belirlenmekte ve ayrıca sahada gelen ihbar ve şikayetler de dikkate alınarak denetim alanları seçilmektedir.
GİB, 2024 yılı boyunca birçok sektörde KDV oran uyumsuzluğu, belge düzeni, ödemelerin kayıtlarla uyumu gibi kayıt dışılığa neden olabilecek konuları denetim altına almıştır. Bu çalışmalara, bandrollü ürün ve akaryakıt ürünlerine yönelik denetimler de dahil edilmiştir. Sonuç olarak, çok çeşitli konuları kapsayan toplam 1 milyon 125 bin 410 saha denetimi gerçekleştirilmiştir. Bu denetimler sonucunda tespit edilen uyumsuzluklar nedeniyle 7,4 milyar lira tutarında ceza kesilmiştir. Ayrıca, 32 bin 255 kişinin tamamen kayıt dışı çalıştığı belirlenmiş ve bu tespitler sonrası gerekli işlemler tamamlanarak 10 milyar lira vergi tahakkuk ettirilmiştir.
Kira Geliri Beyanında Artış
Başkanlığın kira gelirlerine yönelik 2024 yılında gerçekleştirdiği çalışmalarda, kiracı olduğu değerlendirilen 425 bin konutta yoklama yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, 376 bin yeni mükellefin beyanname vermesi sağlanmıştır. Böylece, 2024 yılına ilişkin beyanname veren mükellef sayısında bir önceki yıla göre %26 oranında bir artış kaydedilmiştir. Bunun yanı sıra, yaklaşık 55 bin mükellef geçmiş yıllara ait kira beyannamesi vermiştir. Verilen bu beyannamelerle birlikte toplamda 3,1 milyar lira kira geliri beyan edilmiştir. GİB, kira gelirlerinin doğru bir şekilde beyan edilmesi için 2024 yılında da benzer çalışmalar yapmayı planlamaktadır.
Bandrollü Ürünlerde Özel Takip
Öte yandan, tütün ve alkollü içkilerde 2007 yılında hayata geçirilen bandrol uygulaması, bu ürünlerin kaçak veya kayıt dışı olup olmadığını hızlı bir şekilde tespit etmeyi mümkün kılmaktadır. Gelir İdaresi, bu alanda uzmanlaşmış bandrol ekipleri ile denetimlerini aralıksız sürdürmektedir. 2024 yılında bandrol ekipleri, 16 milyondan fazla sigara ve alkollü içki ile yaklaşık 600 milyon dal makaronu denetlemiştir. Bu denetimler sonucunda kaçak olduğu belirlenen 2 milyon sigara ve alkollü içki ile 120 milyon dal makaron, adli sürecin başlatılması amacıyla kolluk kuvvetlerine bildirilmiştir.
Kayıt Dışı Hasılat İçin İzaha Davet
GİB, nakdin yoğun olarak kullanıldığı sektörlerde izaha davet ve gönüllü uyum süreçlerini de başlatmıştır. Fiziki ve sanal POS cihazlarının usulsüz kullanımı veya IBAN yoluyla yapılan tahsilatlarla kayıt dışı bırakılan hasılatlar detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu yollarla elde edilen ancak kayıtlara yansımayan hasılatlar için mükelleflerden izahat talep edilmiştir.
Vergiye Gönüllü Uyum Vurgusu
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu alandaki denetimlerin önemine dikkat çekerek, “Geçtiğimiz yıl yaptığımız düzenlemelerle vergi cezalarında etkinliğin artırılması amacıyla ceza tutarlarında önemli artışlar yaptık. Kayıt dışı çalışan mükelleflere artırımlı cezalar öngördük. Ayrıca, daha önce ceza uygulaması bulunmayan uyumsuzluklara da ceza uygulaması getirdik. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da kayıt dışılıkla mücadelemiz aralıksız devam edecek.” ifadelerini kullanmıştır.