Dünya Ekonomik Forumu’nun Mesleklerin Geleceği 2025 Raporu
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından yayımlanan “Mesleklerin Geleceği 2025” raporu, teknolojik gelişmelerin, demografik değişimlerin, jeoekonomik gerilimlerin ve ekonomik baskıların dünya genelinde sektörleri ve meslekleri nasıl yeniden şekillendirdiğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, 170 milyon yeni iş fırsatının ortaya çıkacağı öngörülmektedir. Ancak, bu değişim sürecinin mevcut 92 milyon istihdamı da tehdit edeceği ve 2030 yılına kadar toplamda 78 milyon net istihdam fırsatının oluşacağı tahmin edilmektedir.
Dünyada en hızlı büyüyen mesleklerin büyük bir kısmını teknoloji, veri ve yapay zeka alanları oluştururken, temel ekonomi rollerinde de (teslimat, bakım, eğitim ve tarım gibi) büyüme beklenmektedir. En hızlı büyüyen meslekler arasında şunlar öne çıkmaktadır:
- Tarım işçisi
- Hafif kamyon veya teslimat hizmeti sürücüsü
- Yazılım ve uygulama geliştiricisi
- İnşaat ve son kat ustası
- Mağaza satış görevlisi
- Gıda işleme ve ilgili alanlar
- Araç, minibüs ve motosiklet sürücüsü
- Hemşirelik
- Gıda ve içecek servis pozisyonları
Öte yandan, en hızlı azalan meslekler arasında ise:
- Kasiyer ve gişe memuru
- Yönetici asistanı ve sekreteri
- Bina kapıcısı
- Temizlikçi ve temizlik görevlileri
- Malzeme kayıt ve stok görevlisi
- Baskı ve ilgili alan çalışanı
- Muhasebe, defter tutma ve bordro memuru
- Denetçi
- Ulaşım ve güvenlik görevlisi
- Banka gişe memuru
“Yetenek Açığı” Önemli Bariyer
Rapora göre, dünya genelinde 1000’den fazla şirketten elde edilen veriler, “yetenek açığı”nın iş dünyasındaki dönüşümde en önemli engel olmaya devam ettiğini göstermektedir. İşverenlerin %63’ü, gereken becerilerin %40’ının değişeceğini öngörmekte ve yetenek açığını karşılaştıkları en büyük sorun olarak tanımlamaktadır. Bu durum, 120 milyondan fazla çalışanın orta vadede işten çıkarılma riski taşıdığı anlamına gelmektedir.
Yapay zeka, büyük veri ve siber güvenlik alanlarındaki teknoloji becerilerine yönelik talebin hızla artması beklenirken, yaratıcı düşünme, esneklik ve çeviklik gibi insan becerilerinin de hayati öneme sahip olacağı düşünülmektedir. Her iki beceri türünün bir arada bulunmasının, iş piyasasında giderek daha fazla önem kazanacağı tahmin edilmektedir. 2030 yılına kadar en hızlı büyüyecek 10 yetenek arasında şunlar öne çıkmaktadır:
- Yapay zeka
- Büyük veri
- Ağ ve siber güvenlik
- Teknolojik okuryazarlık
- Yaratıcı düşünme
- Dayanıklılık
- Esneklik
- Merak
- Yaşam boyu öğrenme
- Liderlik
- Sosyal etki
- Yetenek yönetimi
- Analitik düşünme
- Çevresel sorumluluk
Raporda ayrıca, yapay zekanın iş modellerini yeniden şekillendirdiği ifade edilmektedir. İşverenlerin yarısı, teknolojinin sunduğu yeni fırsatları hedeflemek amacıyla işlerini yeniden yönlendirmeyi planlarken, %77’si çalışanlarının becerilerini artırmayı hedeflemektedir. Bununla birlikte, işverenlerin %41’i, yapay zekanın belirli görevleri otomatikleştirmesiyle iş gücünü azaltmayı planlamaktadır.
Gelişmekte olan teknolojilerin hızlı büyümesi göz önüne alındığında, iş dünyası liderlerinin, politika yapıcıların ve çalışanların, sektörler ve coğrafyalar arasında işsizlik risklerini azaltırken, iş gücünün hazır olmasını sağlamak için iş birliği içinde çalışmaları gerekmektedir.