Trump’ın Açıklamaları ve Avrupa’nın Tepkisi
ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna özel temsilcisi, Avrupa’nın Ukrayna ile ilgili barış görüşmelerinde yer almayacağını açıkladı. Bu açıklama, Washington’un Avrupa başkentlerine bir anket göndererek, Ukrayna’ya sunabilecekleri güvenlik garantileri üzerinde düşünmelerini istemesinin ardından geldi. Trump, bu hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile, Avrupa müttefikleri veya Ukrayna ile önceden bir istişarede bulunmaksızın, hemen görüşmelere başlayacağını duyurmuştu. Bu durum, Avrupa’daki liderleri derin bir şaşkınlığa sürükledi.
Trump yönetimi yetkilileri, son günlerde NATO içerisindeki Avrupa müttefiklerinin bölgedeki güvenliği sağlamanın ana sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini açıkça vurguladılar. Washington’un önceliklerinin artık sınır güvenliği ve Çin ile rekabet üzerine kaydığını belirttiler. Bu gelişmeler, Avrupa’daki liderlerde büyük bir endişe yarattı; zira Rusya lehine şekillenecek bir anlaşmanın Avrupa’nın güvenliğini olumsuz etkileyebileceği izlenimi doğdu.
ABD’nin Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg, Münih’te düzenlenen güvenlik konferansında, Washington’un görüşmelerde arabulucu rolü üstleneceğini, ancak Ukrayna ve Rusya’nın sürecin ana tarafları olacağını ifade etti. Avrupa’nın masada olup olmayacağına dair soruya ise “Ben gerçekçilik düşünce okulundan geliyorum. Bunun olmayacağını düşünüyorum” şeklinde net bir yanıt verdi. Kellogg, daha sonra yaptığı açıklamada Avrupa’nın çıkarlarının dikkate alınacağını vurguladı, fakat Avrupalı liderlerin dışlanmayı kabul etmeyeceklerini belirtti.
AVRUPA’NIN GÖZYAŞLARI
Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, “Ukrayna’nın geleceği ya da Avrupa güvenlik mimarisi hakkında Avrupalılar olmadan müzakerelerin yapılması mümkün değil,” diyerek Avrupa’nın bu süreçte yer alması gerektiğini öne sürdü. Stubb, Avrupa’nın daha az konuşup daha fazla eyleme geçmesi gerektiğini belirtti ve ABD’nin Avrupa ülkelerine gönderdiği anketin bu düşünceyi yaygınlaştıracağını vurguladı. Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, bu önemli toplantının Pazartesi günü gerçekleştirileceğini açıkladı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de Avrupa’nın daha somut önerilerle sürece katılması gerektiğini ifade etti. Rutte, “Avrupalı dostlarıma şunu söylemek isterim: Masada olup olmamaktan şikâyet etmeyin, bunun yerine somut öneriler sunun ve savunma harcamalarını artırın” dedi.
Münih Güvenlik Konferansı (MSC) Başkanı Christoph Heusgen, bugün yaptığı duygusal bir konuşmayla üç yıldır sürdürdüğü görevine veda etti. 2022’den bu yana konferansın başkanlığını yürüten Heusgen, kapanış konuşmasında Avrupa liderlerine teşekkür etti. Konuşmasının sonunda Heusgen, konferansta dile getirilenler ve Avrupa’nın durumuyla ilgili olarak gözyaşlarını tutamadı. Heusgen, son gelişmeler ve ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance’ın konuşmasını değerlendirirken, “Ewald von Kleist ile birlikte bu konferans bir transatlantik zirvesi olarak başladı. Ancak Başkan Yardımcısı Vance’in cuma günü yaptığı konuşmanın ardından ortak değerlerimizin artık eskisi kadar ortak olmadığından endişe duymamız gerekiyor” ifadelerini kullandı. Heusgen, konferansın gelecekte de küresel güvenlik meselelerinde bir diyalog platformu olmayı sürdüreceğini belirtti.
YENİ BİR ORDUNUN VAKTİ GELDİ Mİ?
Bu gelişmeler yaşanırken Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Avrupa’nın artık ABD’den korunma garantisine güvenemeyeceğini belirtti ve bir Avrupa ordusu kurulması çağrısında bulundu. Zelenski, “Geleceğimiz yalnızca Avrupalılara bağlı olmalı ve Avrupalılar hakkında kararlar Avrupa’da alınmalı,” açıklamasında bulundu. Ancak birçok Avrupa ülkesi, savunmanın ulusal egemenlik meselesi olduğunu vurgulayarak uzun süredir ortak bir ordu fikrine karşı çıkıyor. Tüm bu tartışmaların ortasında, G7 dışişleri bakanları, Ukrayna için kalıcı bir barış anlaşması sağlamak adına güvenlik garantileri üzerinde birlikte çalışmaya devam etme taahhüdünde bulundukları ortak bir açıklama yaptılar.