Avrupa Liderleri Paris’te Acil Zirve Düzenledi
Avrupa’nın önde gelen liderleri, kıtanın savunma kapasitesini artırmak amacıyla Paris’te düzenlenen acil zirvede, daha fazla harcama yapılması konusunda uzlaşmaya vardı. Ancak bu toplantı, kıtanın birçok sorunu için kesin bir çözüm sunmamış görünmektedir. Ukrayna’da bir barış anlaşmasını desteklemek amacıyla barış gücü göndermek meselesinde hâlâ bir belirsizlik hâkim. Avrupa yetkilileri, Ukrayna için güvenlik garantileri sağlanabileceğini ifade etse de, bu güvencelerin Amerika Birleşik Devletleri’nin desteğine bağlı olduğu vurgulandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un öncülüğünde gerçekleştirilen zirve, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa müttefikleri ve Ukrayna’yı toplantıların dışında bırakarak Rusya ile doğrudan barış görüşmelerine başlamasının ardından yapıldı. Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Salı günü Suudi Arabistan’da bir araya gelmesi bekleniyor. Macron, zirve öncesinde Trump ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi ve Beyaz Saray yetkilileri bu görüşmenin dostane geçtiğini belirtti. Ayrıca, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Macron ile uzun bir telefon görüşmesi yaptığını açıkladı.
Avrupa, ‘Çocuk Masasında’ mı?
Almanya’nın en büyük savunma şirketlerinden Rheinmetall’in CEO’su Armin Papperger, Avrupa’nın Ukrayna’nın geleceği konusundaki müzakerelerde dışlanmasının, kıtanın on yıllardır savunmaya yeterince yatırım yapmamasından kaynaklandığını ifade etti. Papperger, Avrupa ülkelerinin ABD Başkanı Donald Trump’ın savaşı sona erdirmek için yürüttüğü müzakerelerden dışlanmasını, kendi hataları olarak nitelendirdi. “Eğer yatırım yapmazsanız, güçlü olmazsanız, size çocuk muamelesi yaparlar” diyerek Avrupa’nın, son otuz yılda düşük savunma harcamalarını tercih ettiğine dikkat çekti.
Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Papperger, bu yaklaşımın sonucunda Avrupa’nın, Ukrayna konusunda ABD ve Rusya’nın yürüttüğü görüşmelerde etkisiz kaldığını vurguladı. “Eğer büyükler, bir ziyarette yemek masasına oturuyorsa, çocuklar başka bir masaya oturur” diyerek, ABD ve Rusya müzakere ederken Avrupa’nın masada yer alamamasını eleştirdi. “Artık çok net: Avrupa, çocuk masasında oturuyor” şeklinde ekledi.
Hâlâ Kararsızlar
Trump’ın Rusya ile doğrudan görüşmelere başlaması Avrupa başkentlerinde şaşkınlık yarattı. Ukrayna ve Avrupalı müttefikler, bilgilendirilmeden yapılan bu hamlenin, kıtanın ABD’nin askeri korumasına ne kadar bağımlı olduğunu gözler önüne serdi. Birçok Avrupalı lider, Ukrayna’nın güvenliğini sağlamak için daha fazla sorumluluk almaları gerektiğini kabul etti. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, zirve öncesinde Ukrayna’ya barış gücü göndermeye istekli olduğunu belirtti; ancak ABD’nin de güvenlik garantisi vermesi gerektiğini vurguladı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna’nın onayı olmadan herhangi bir barış anlaşmasının imzalanmasının imkânsız olduğunu belirtti. Fakat Almanya’nın Ukrayna’ya barış gücü göndermesi için henüz erken olduğuna da dikkat çekti. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, bu fikre şüpheyle yaklaştı ve “Avrupa askerlerinin Ukrayna’ya konuşlandırılmasını öngören plan bana en karmaşık ve belki de en az etkili çözüm gibi görünüyor” dedi. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Avrupa’nın Ukrayna’ya verdiği desteği artırması gerektiğini ifade etti.
Büyük Görüşmeye Saatler Kala
ABD ve Rusya arasındaki üst düzey görüşmeler Salı günü Riyad’da başlayacak. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ile bir araya geleceği duyuruldu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Kremlin danışmanı Yuri Uşakov’un da toplantıya katılması bekleniyor. Kremlin, görüşmelerin Rusya-ABD ilişkilerinin tamamını ele alacağını, ancak toprak tavizi vermeyeceklerini açıkladı.
Rusya’nın egemen varlık fonu başkanı Kirill Dmitriev’in de Riyad’da ABD heyetiyle bir araya gelmesi planlanıyor. CNN’e konuşan Dmitriev, Trump ekibiyle görüştüğünü ve diyaloğun önemine inandığını belirterek, “ABD-Rusya ilişkileri dünya için çok önemli” ifadesini kullandı. ABD heyeti, Rusya’nın gerçekten barış görüşmelerine hazır olup olmadığını anlamak istediklerini belirtti. Ancak Moskova, Riyad’daki görüşmelerin yalnızca ABD ve Rusya arasında gerçekleşeceğini vurguladı.