Bulgular, NASA’nın 2018 yılında Kızıl Gezegen’e gönderdiği Insight Lander keşif aracından elde edilen verilerin yeni bir analiziyle ortaya çıktı. Insight Lander, gezegenin derinliklerindeki sismik aktiviteleri izlemek için dört yıl boyunca çalışan bir sismometre taşıyordu. Bu süre zarfında kaydedilen depremler ve Mars’ın iç yapısındaki hareketler, sıvı suyun izlerini gün yüzüne çıkardı.
NASA’nın Insight misyonu, Dünya ve Mars gibi kayalık gezegenlerin evrimi üzerine önemli bilgiler sağlamayı hedefliyordu. Daha önce Mars’ın kutup bölgelerinde donmuş su ve atmosferinde buhar bulguları tespit edilmişti; ancak gezegende sıvı su varlığına dair bilgiler ilk kez elde edildi. Bu önemli bulgular, ABD merkezli Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri’nde yayımlandı.
Insight’ın bilimsel misyonu, inişinden dört yıl sonra, Aralık 2022’de sona erdi. Bu süreçte, robotik uzay aracı 1.319’dan fazla deprem kaydetti. Bilim insanları, sismik dalgaların ne kadar hızlı hareket ettiğini ölçerek, bu dalgaların en yüksek olasılıkla geçtiği maddeleri belirledi. California Üniversitesi’nden Profesör Michael Manga, bu yöntemlerin, Dünya’da su veya petrol ve gaz aramak için kullandıkları tekniklerle benzerlik gösterdiğini vurguladı.
Analizler, Mars kabuğunda yaklaşık 10 ila 20 kilometre derinlikte su rezervuarlarının bulunduğunu ortaya koydu. UC San Diego Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden baş araştırmacı Dr. Vashan Wright, “Mars’taki su döngüsünü anlamak, gezegenin ikliminin, yüzeyinin ve iç yapısının evrimi açısından kritik öneme sahip” dedi.
Profesör Manga, suyun “bir gezegenin evrimini şekillendiren en önemli molekül” olduğunu belirtti ve bu bulgunun, “Mars’ın bütün suyu nereye gitti?” sorusuna yanıt sunduğunu ifade etti. Mars’ın yüzeyine yönelik yapılan araştırmalar, antik çağlarda gezegenin yüzeyinde nehirler ve göllerin var olduğunu gösteriyor. Ancak, Mars’ın yaklaşık üç milyar yıl boyunca çöl haline geldiği de biliniyor. Bu süreçte, suyun bir kısmı Mars atmosferini kaybettiğinde uzaya karıştı.
Profesör Manga, “Dünya’daki suyun büyük ölçüde yeraltında bulunduğu göz önüne alındığında, Mars’ta da benzer bir durumun yaşanmaması için hiçbir neden yok” diyerek önemli bir noktaya değindi. Insight aracı, bulunduğu yerin altındaki kabuk hakkında veri topladı, ancak araştırmacılar, gezegenin farklı bölgelerinde de benzer rezervuarların olabileceğini belirtiyor. Eğer bu doğruysa, Mars’ın yüzeyinin altında 800 metreden daha derin bir sıvı su tabakası bulunabilir.
Bununla birlikte, Mars’taki yeraltı suyunun derinliği, Mars’a yerleşme planları yapan ve bu sudan yararlanmak isteyen milyarderler için olumsuz bir durum oluşturuyor. Profesör Manga, bunun nedeninin sıvı suyun “yer kabuğunun 10-20 km derinliğinde” bulunmasından kaynaklandığını belirtti. BBC’ye verdiği bir röportajda, “Mars’ta 10 km derinlikte bir delik açmak, (Elon) Musk için bile oldukça zor bir iş olurdu” dedi.
Bu keşif, Mars’ta bir zamanlar yaşam olabileceğine dair kanıtlar bulmak amacıyla yapılan araştırmalara önemli bir yön verebilir. Manga, “Sıvı su olmadan yaşam olmaz” ifadesiyle, Mars’ta yaşanabilir ortamların mevcut olabileceğini ve bunların şu anda yerin derinliklerinde gizlenmiş olabileceğini dile getirdi.