Parola ve Şifre: İki Farklı Kavram
Öncelikle, parola ile şifre kelimelerinin birbirinin yerine kullanılmaması gerektiğini vurgulamakta fayda var. Çoğu insan, bilgisayar ve çevrimiçi hesaplarda oturum açmak için kullanılan gizli anahtarlar için “şifre” kelimesini tercih etse de, bu terim yanlış bir kullanımdır. Gerçek anlamda, “parola” oturum açma bilgilerini korumak için kullanılan gizli anahtardır. Diğer yandan, iletişimde gizliliği sağlamak amacıyla harf, sözcük veya sözcük gruplarının belirli bir kurala göre değiştirilmesine “şifre” denir. Son yıllarda güvenlik uzmanları, parolaların geçerliliğini sorgulamakta ve alternatif yöntemlerin geliştirilmesi gerektiğini öngörmektedir. Ancak, hala çevrimiçi hesaplarımızda ve mobil uygulamalarımızda oturum açmanın ana yolu olarak parolalar kullanılmaya devam ediyor.
Parolaların güvenli bir şekilde nasıl kullanılacağı konusunda birçok kişi belirsizlik yaşamaktadır. NordPass’ın 2022 yılında derlediği en yaygın 200 parola listesi, bu konuda bize önemli bilgiler sunuyor. Parolalar gerçekten büyük bir güvenlik riski taşıyor. Eğer sizin parolanız bu listede yer alıyorsa, derhal değiştirmeniz gerekmekte. Daha da iyisi, tüm oturum açma bilgilerinizi yönetme şeklinizi gözden geçirmeniz önemlidir. Unutmayın, geç kalmak, size fazladan zaman, para ve stres kaybettirebilir.
Parolaların Önemi
Oturum açma bilgilerimiz, dijital yaşamlarımızın anahtarlarını temsil eder. Yayın hizmetleri, çevrimiçi bankacılık, mesajlaşma uygulamaları, araç çağırma hesapları ve sosyal medya platformları gibi birçok alanda bu bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu hesaplarda genellikle kişisel bilgilerimiz ve kart bilgilerimiz saklanır ki bu da siber suçlular için büyük bir cazibe merkezi oluşturur. Haziran ayında yayımlanan bir rapor, çevrimiçi suç pazarlarında yaklaşık 24 milyar kullanıcı adı ve şifre kombinasyonunun dolaştığını ortaya koydu. Bu, 2020 rakamlarına göre %65’lik bir artış anlamına geliyor ve gezegendeki her insan için neredeyse dört parolaya karşılık geliyor.
Siber suçlular, parolaları ele geçirmek için çeşitli yöntemler kullanıyorlar:
- Oltalama: Eski ama etkili bir yöntem olan oltalama, dolandırıcıların güvenilir bir kuruluş gibi davranarak e-posta veya metin yoluyla kullanıcıları kandırdığı bir tekniktir. Genellikle kullanıcıdan giriş bilgilerini yeniden girmesini isteyerek onları tuzağa düşürürler.
- Brute forcing: Bilgisayar korsanları, otomatik araçlar kullanarak açık hesapları kırmak için deneme yanılma yöntemini kullanabilirler. Genellikle, yaygın parolaları deneyerek bir eşleşme bulmaya çalışırlar.
- Kimlik bilgisi doldurma: Daha önce ihlal edilmiş parolaları kullanarak birden fazla site ve uygulamada otomatik komut dosyaları aracılığıyla denemeler yaparlar.
- Tuş kaydediciler/bilgi hırsızları: Bilgi çalan kötü amaçlı yazılımlar, kimlik avı e-postaları veya zararlı mobil uygulamalar aracılığıyla yayılabilir ve parolaları gizlice toplayabilir.
- Omuzdan dikizlemek: Özellikle seyahat eden veya açık alanlarda çalışan bireyler için tehlike arz eden bu yöntem, birinin parolanızı yazarken sizi gizlice izlemesiyle gerçekleşir.
Hesabınıza girdikten sonra, bilgisayar korsanları burada saklanan tüm kişisel bilgileri ve kart verilerini çalabilirler. 2021 yılında hileli ödeme kartı işlemlerinin değeri 32 milyar ABD Dolarını aştı ve bu rakamın 2027’ye kadar 38,5 milyar ABD Dolarına ulaşması bekleniyor.
En Çok Hacklenen Parolalar
Üzücü bir gerçek var ki, birçok internet kullanıcısı kötü niyetli kişilerin işini kolaylaştırıyor. Güvenlik ihlallerinde ortaya çıkan parolalardan oluşan 3 TB’lık veri tabanına göre, 30 ülkede en popüler parola “password” kelimesi oldu ve yaklaşık beş milyon kez kullanıldı. İkinci sırada “123456” gelirken, onu “123456789” takip etti. İlk beşi tamamlayan diğer parolalar ise “guest” ve “qwerty” şeklinde sıralanmaktadır. Bu en temel parolalar, çoğu zaman bir saniyeden daha kısa bir sürede kırılabiliyor.
Ayrıca, araştırmalar her yıl benzer kalıpların ortaya çıktığını gösteriyor. Özellikle tüm zamanların favori parolaları arasında şunlar dikkat çekiyor:
- Spor takımları: Örneğin, “Red Star Belgrade” futbol takımı 58,5 milyon kez kullanıldı.
- Moda markaları: “tiffany” parolası yaklaşık 14,8 milyon kez kullanıldı.
- Küfürlü kelimeler: En popüler olanı ise 21 milyonun üzerinde kullanılan “f*ck”.
- Müzik sanatçıları: 33 milyondan fazla hit ile “U2” zirvede.
- Filmler: “leon” parolası 6,4 milyon kez kullanıldı.
- Arabalar: “mini” parolasını sekiz milyondan fazla kullanıcı tercih etti.
- Video oyunları: 2022’de en popüler oyun parolası “arma”, 6,2 milyondan fazla kullanıcı tarafından kullanıldı.
- Yiyecek: “balık” kelimesi yaklaşık 8,6 milyon parolada yer aldı.
Bu parolaların tekrar kullanılması, açıkta yazılması veya başkalarıyla paylaşılması, bilgisayar korsanları için işleri daha da kolaylaştırmakta. Ayrıca, özel yaşamda kullanılan parolaların iş yerinde de kullanılması, işverenleri siber risklere maruz bırakabilir. Bu durum, bilgisayar korsanlarının kurumsal verileri çalmasına yol açabilir ve sonuçları daha ciddi hale gelebilir.
Parola Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Neyse ki, parola güvenliği sağlamak oldukça kolaydır ve dijital yaşamımız için anlık avantajlar sunar. Kişisel ve finansal bilgilerinizi korumak için aşağıdaki ipuçlarını dikkate alabilirsiniz:
- Parolaları asla tekrar kullanmayın; zira bu, kimlik bilgisi dolduranların tek bir oturum açma bilgisiyle birden fazla hesap ele geçirmesine olanak tanır.
- Parolanızı başkalarıyla paylaşmaktan kaçının; zira bu, kötüye kullanılma riskini artırır.
- Kullanmadığınız hesapları kapatın; çünkü bu hesaplar ihlal edildiğinde güvenlik riski oluşturabilir.
- Bir parola yöneticisi kullanmayı düşünün; bu araç, güçlü ve benzersiz parolalar oluşturmanıza ve saklamanıza yardımcı olur.
- Parola gücünü düzenli olarak kontrol edin ve zayıf olanları güncelleyin.
- Mümkün olan yerlerde çok faktörlü kimlik doğrulamayı (MFA) etkinleştirin; bu, parolalarınıza ekstra bir güvenlik katmanı ekler.
- Herkese açık Wi-Fi üzerinden oturum açmaktan kaçının; zira bu, parolanızın ele geçirilmesine neden olabilir.
- Saygın bir güvenlik çözümü kullanarak kötü amaçlı yazılımlara ve kimlik avı saldırılarına karşı korunmaya çalışın.
- Dışarıdayken omuz sörfçülerine dikkat edin; dizüstü bilgisayarınız için bir ekran koruyucu kullanmayı düşünebilirsiniz.
- Yalnızca HTTPS kullanan sitelere giriş yapın; bu, giriş bilgilerinizi korumak için ekstra bir güvenlik sağlar.
- Parolanızın bir veri ihlaline karışıp karışmadığını kontrol eden bir hizmete kaydolun.
2024 yılına yaklaşırken, yeni yıl için birçok karar almış olabilirsiniz. Ancak, yukarıdaki listede yer alan parolalardan birine sahipseniz, güvenliğinizi artırmak için yapmanız gereken en önemli şeylerden biri bu parolayı değiştirmektir.