Alzheimer Hastalığı: Genel Bakış
Alzheimer hastalığı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ilerleyici bir nörolojik bozukluktur. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, dünya çapında yaklaşık 55 milyon kişi demans hastasıdır ve bu sayının 2050 yılına kadar 139 milyona ulaşması beklenmektedir. Beyindeki sinir hücrelerinin hasar görmesiyle ortaya çıkan bu hastalık, hafıza kaybı, düşünme yetilerinde bozulma ve davranışsal değişikliklerle karakterize edilir. Nöroloji uzmanı Prof. Dr. M. Zülküf Önal, Alzheimer hastalığı hakkında önemli bilgiler ve içgörüler sunmaktadır.
Alzheimer’ın Yaygınlığı ve Risk Faktörleri
Prof. Dr. Önal, Alzheimer hastalığının hafıza, düşünme ve davranış sorunlarına yol açan ilerleyici bir beyin hastalığı olduğunu vurgulayarak, “Alzheimer, demansın en yaygın nedeni olup, demans vakalarının yüzde 60 ila 80’ini oluşturmaktadır. Şu an için kesin bir tedavi bulunmamaktadır; ancak hastalığın biyolojisi hakkında yeni bilgiler ortaya çıkmakta ve gelecekteki tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine zemin hazırlamaktadır. Alzheimer’ın tek bir nedeni yoktur; genetik faktörler, yaşam tarzı ve çevresel etmenler gibi birçok unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıkmaktadır. En büyük risk faktörü ise yaştır; 65 yaşından sonra hastalığa yakalanma riski önemli ölçüde artar.” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Önal, kadınların Alzheimer’a yakalanma olasılığının erkeklere göre daha yüksek olduğunu, bu durumun kısmen kadınların daha uzun yaşamalarıyla ilişkilendirilebileceğini belirtti. Ayrıca, sağlıklı beslenmenin, sosyal aktivitelerde bulunmanın ve düzenli egzersiz yapmanın Alzheimer riskini azaltabileceğini de ekledi.
Erken Tanı ve Teşhis Yöntemleri
Demans türlerinin belirlenmesinde erken ve doğru teşhisin kritik önemine dikkat çeken Önal, “Teşhis süreci; kapsamlı bir tıbbi geçmiş, zihinsel durum ve ruh hali testleri, fiziksel ve nörolojik muayene ile çeşitli testleri içermektedir. Koku testi, erken tanı koyma aşamasında artık önemli bir yöntem haline gelmiştir. Ayrıca cilt biyopsisi, demans türlerinin ayırıcı tanısında kullanılabilmektedir.” ifadelerini kullandı.
Hastalığın İlerleme Hızı ve Yönetimi
Alzheimer hastalığının zamanla artan semptomlarla aşamalı bir şekilde ilerlediğini belirten Önal, yaşam kalitesinin uyku bozuklukları, sinirlilik, halüsinasyonlar gibi psikolojik semptomlardan olumsuz etkilenebileceğini ifade etti. İlaç dışı stratejilerin önemini vurgulayan Önal, bazı tedavi yöntemlerinin beynin elektrik, manyetik ve ses dalgaları ile uyarılmasıyla gerçekleştirilebileceğini ekledi. Ayrıca, yüksek kolesterol için kullanılan ilaçların Alzheimer’ı önleyici etkilerinin olabileceği ve kontrollü kahve tüketiminin de faydalı olabileceği belirtilmiştir.
Alzheimer’dan Korunma Stratejileri
Prof. Dr. Önal, Alzheimer hastalığından korunmak için şu önerilerde bulundu:
- Sık sık okuma yaparak ve öğrendiklerini paylaşarak zihni aktif tutma.
- Kan basıncı, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini normal aralıkta tutma.
- Düzenli egzersiz yapmayı alışkanlık haline getirme.
- Kafa travmalarına karşı dikkatli olma ve güvenli bir ortam sağlama.
- Madde bağımlılığı, sigara ve alkol kullanımından kaçınma.
- Uyku düzenine dikkat etme ve yeterli uyku alma.
- Depresyonun tedavi edilmesi ve ruh sağlığının korunması.
Hastalığın önlenmesi ve korunma yöntemlerinin bilinmesi, Alzheimer riskini önemli ölçüde azaltabilir.