XEC Varyantı Üzerine Bilimsel Uyarılar
Bilim insanları, XEC adı verilen yeni Covid varyantına karşı uyarılarda bulunuyor. Bu varyant, hızla yayılma potansiyeline sahip olup, şu anda 3 kıtada tespit edilmiştir. Türk Tabipleri Birliği Başkanı Alpay Azap, Cumhuriyet’e verdiği röportajda şu değerlendirmelerde bulundu: “Diğer dalgalarda gördüğümüz gibi, yeni varyantlar Amerika ve Avrupa’da ortaya çıktıktan birkaç hafta sonra ülkemizde de görülmeye başlıyor. Bu bağlamda, önümüzdeki haftalarda XEC varyantının Türkiye’de de yavaş yavaş artarak hakim hale geleceğini öngörebiliriz.”
Azap, yeni varyant aşılarının olmamasının, özellikle kırılgan gruplar için ciddi bir risk oluşturduğuna dikkat çekti. Almanya’da Haziran ayında tespit edilen Covid XEC varyantı hakkında daha fazla bilgi veren Azap, “XEC varyantı, Kasım 2021’de ilk defa ortaya çıkan ve sonrasındaki dalgalardan sorumlu olan Omicron varyantının yeni bir alt tipi. İlk olarak Haziran ayında Almanya’da görüldü ve ardından İngiltere, Danimarka, ABD, Polonya, Norveç, Ukrayna ve Çin dahil olmak üzere toplam 27 ülkede rapor edildi. Ancak, hâlâ ilk tespit edildiği ülkelerde bile baskın hale gelmiş değil.” ifadelerini kullandı.
Azap, XEC varyantının, önceki Omicron alt varyantları gibi daha ağır bir Covid-19 tablosuna neden olmadığını belirtti. “Şikayetler yine benzer; ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, boğaz ağrısı, aşırı halsizlik, öksürük ve tat-koku kaybı gibi belirtilerle kendini gösteriyor.” dedi.
COVİD TESTİ, VARYANTI YAKALAYABİLİR
Varyantın, influenza virüsleri, parainfluenza ve RSV gibi birçok virüse benzer semptomlar oluşturduğunu belirten Azap, “Sağlık kuruluşlarında yapılan Covid testi, bu varyantı da tespit edebilir. Ancak Covid pozitif çıktığında hangi varyantın mevcut olduğunu anlamak için daha karmaşık ve pahalı bir genetik test yapılması gerektiği unutulmamalıdır. Bu nedenle, her pozitif vakada genetik haritalama yapılamamaktadır. Sadece belirli sayıda virüsün genetik haritası takip amaçlı çıkarılmaktadır. Ülkemizde ise çok az sayıda virüsün genetik haritası çıkarılmakta ve bu veriler gecikmeli bir şekilde paylaşılmaktadır.” şeklinde konuştu.
Azap, “Önceki dalgalarda olduğu gibi, yeni varyantlar Amerika ve Avrupa’da ortaya çıktıktan birkaç hafta sonra bizde de görülmeye başlıyor. Bu nedenle, ülkemizde önümüzdeki haftalarda XEC varyantının artarak hakim hale geleceği söylenebilir.” değerlendirmesini yaptı.
ÇAĞIMIZ, PANDEMİ ÇAĞI
XEC’in, diğer varyantlar gibi altta yatan ciddi kalp ve akciğer hastalığı olan bireylerde, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ağır hastalıklara yol açabileceğini ifade eden Azap, “Ağır hastalık ve ölüme neden olma kapasitesinin, önceki varyantlardan farklı olmadığı şu an için söylenebilir. Ancak olgu sayısının artması, bu konuda doğru bir tahminde bulunmak için henüz erken.” dedi.
Azap, “Yeni varyanttan kaynaklı olgu sayıları artsa da, bu yeni bir virüs olmadığından dolayı pandemi ölçüsünde bir vaka yoğunluğu, kötü seyir ve yaygınlık beklemiyoruz. Ancak pandemiden bu yana tüm sağlık otoritelerinin vurguladığı gibi, çağımız pandemi çağıdır. Önümüzdeki on yıllarda yeni veya değişen eski virüslerden kaynaklı pandemilerin karşımıza çıkması kaçınılmazdır. Sadece bilmediğimiz şey, hangi mikroorganizmanın ne zaman ortaya çıkacağıdır.” ifadelerine yer verdi.
ABD, AŞIYI HERKESE ÖNERİYOR
Türkiye’deki aşıların, Covid-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün ilk varyantından üretildiğini belirten Azap, “Sonrasında virüsteki değişikliklerle, yeni varyantları içeren 2., 3. ve bu yıl dolaşması beklenen 4. kuşak mRNA ve protein aşıları hazırlandı. XEC de dahil olmak üzere yeni varyantlara karşı en güncel aşıların koruyucu etkisi oldukça yüksek. Ancak ilk varyant aşılarının etkisi kalmadı. Bu nedenle, yeni aşı olmadığı için eski aşıyı öneremiyoruz. Yeni aşı ise herkese önerilmiyor. Aşının, öncelikle daha önce hiç aşılanmamış bireylere ve hastalığın ağır seyir riski olan kişilere, örneğin 65 yaş üstü bireylere, altta yatan ciddi kalp ve akciğer hastalığı olanlara ve bağışıklığı baskılanmış bireylere yapılmasını öneriyoruz.” şeklinde konuştu.
Azap, “Yeni varyant aşılarının olmaması, özellikle bu gruptaki hastalar için ciddi bir risk oluşturuyor. Üstelik, aşı, uzamış Covid riskini de belirgin bir şekilde azaltıyor. Bu nedenle, bazı ülkeler, örneğin ABD, 6 aydan büyük herkese aşıyı öneriyor.” dedi.
YENİ VARYANTIN TEDAVİSİ DE ESKİLERLE AYNI
Maske kullanımı konusunda da bilgi veren Azap, “Cerrahi maske, solunum enfeksiyonlarına karşı son derece ucuz, basit, yan etkisi olmayan ve oldukça etkili bir korunma yöntemidir. Ancak, pandeminin başındaki gibi her ortamda herkesin maske takmasını önermiyoruz. Covid-19’un artış gösterdiği dönemlerde, hastalığın ağır seyretme riski yüksek olan bireylerin; 65 yaş üzeri kişilerin, altta yatan kalp ve akciğer hastalığı olanların ve bağışıklık yetmezliği olanların özellikle kapalı ortamlarda cerrahi maske takmasını öneriyoruz.” dedi.
Azap, “Yeni varyantın tedavisi de önceki varyantlarla aynı yöntemlerle gerçekleştiriliyor. Covid-19 tedavisinde kullanılan ‘molnupiravir’ ilacı ülkemizde mevcuttur. Bu ilaç hap şeklinde ve ağızdan kullanılmaktadır. Ağır hastalar için damardan uygulanan ‘remdesivir’ ilacı ülkemizde bulunmaktadır, ancak geri ödemesi yoktur. ‘Paxlovid’ adı verilen ve dünyada en çok önerilen ilaç ruhsat almak üzere fakat hâlâ yurt dışından getirerek kullanabiliyoruz.” ifadeleriyle sözlerini tamamladı.