Maymun Çiçeği Vaka Sayısında Artış ve DSÖ Açıklamaları
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, ‘maymun çiçeği‘ olarak bilinen ‘mpox‘ hastalığının vaka sayısında son iki ayda kayda değer bir artış yaşandığını duyurdu. Dünya genelinde 90 binden fazla vaka tespit edilirken, 156 kişi bu virüs nedeniyle hayatını kaybetti. DSÖ, yeni varyantın Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin sınırlarını aşmasının ardından Afrika’da uluslararası bir acil durum ilan etti.
Hastalığın Belirtileri ve Yayılma Süreci
Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonları gibi belirtilerle kendini gösteren hastalık için DSÖ’nün 2022 yılında da alarm verdiğini belirtti. Prof. Dr. Ceyhan, “Afrika’dan başlayıp, Avrupa’ya doğru yayılan ve İstanbul’da da bir vakanın görüldüğü bir yayılım söz konusuydu. Bu durum bir süre devam etti ancak kontrol altına alındı.” dedi.
Virüs Tipleri ve Salgının Demografisi
2022’deki salgındaki virüs tipinin ‘tip 2‘ olarak adlandırılan daha hafif seyirli ve ölüm riski az olan bir tür olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ceyhan, “2022’deki vakaların %97’sinin homoseksüel erkekler olduğunu gözlemledik. O dönem Türkiye’de bunun risk oluşturmayacağı ifade edildi. Ancak 2023’ün sonbaharına kadar bu hastalık önemli bir sorun teşkil etmedi. Fakat Ekim 2023’te, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ‘tip 1‘ adı verilen daha ölümcül ve hızlı yayılan bir virüs türü ile hastalığın yeniden başladığı bildirildi. Bu durum birkaç ay içinde Avrupa ve Amerika’ya yayıldı.” şeklinde konuştu.
Hastalığın Yayılma Yolları ve Riskler
Prof. Dr. Ceyhan, “Son dönemlerde hastalık, yalnızca homoseksüel erkeklerde değil, herkes arasında görülebilir hale geldi. Yakın temas, örneğin el teması ve bir hastanın kullandığı yatak çarşafları aracılığıyla da hızla bulaşabilen bir hastalık. Ortak havlu ve yatak çarşafı gibi eşyaların kullanılması, virüsün yayılma riskini artırıyor. Belirgin bir tedavi yöntemi de bulunmamaktadır.” dedi.
Türkiye ve DSÖ’nün Alarm Durumu
Türkiye’nin önemli bir destinasyon noktası olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ceyhan, “Türkiye, özellikle İstanbul, Afrikalılar için önemli bir geçiş noktası. İstanbul’a gelenler, oradan Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne geçiyorlar. Türkiye’de kalıcı olarak bulunan birçok Afrika vatandaşı var.” dedi. Ayrıca, hastalığın yalnızca Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile sınırlı kalmadığını, komşu ülkelerde de vakaların görüldüğünü belirtti. DSÖ’nün alarm durumunu yükseltmesi ve Afrika’dan gelenler için tedbirler alması gerektiğini vurguladı.
Önlemler ve Tavsiyeler
Prof. Dr. Ceyhan, “Herhangi bir vaka artışı, dünyada bir salgın olarak değerlendirilmektedir. Eğer birden fazla kıtayı etkiliyorsa, bu bir pandemidir. Ancak solunum yoluyla bulaşmadığı için yayılım hızı daha yavaş olacaktır. Yavaş ama sürekli bir artış, dünya için tehlike oluşturabilir.” dedi.
Prof. Dr. Ceyhan, her ülkenin tedbirli olması gerektiğini vurgulayarak, “Aktif sürveyans uygulamaları hayata geçirilmelidir. Şu anda Kovid-19 için bile aktif bir sürveyans yok. DSÖ, alarm seviyesini bir derecede yükseltti. Maymun çiçeği hastalığı, şu anda dünya için acil bir risk teşkil etmektedir.” şeklinde konuştu.
Ayrıca, virüsün önlenmesi için el hijyenine dikkat edilmesi ve su çiçeğine benzer kabarcıklar görüldüğünde, yakın zamanda Afrika’ya gitmiş biriyle temas eden kişilerin mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurması gerektiğini belirtti.
Türkiye’deki Durum
İletişim Başkanlığı, geçen hafta yaptığı açıklamada, “DSÖ, Afrika’da maymun çiçeği varyantı nedeniyle uluslararası acil durum ilanını gündeme getirdi. Türkiye’de bu yıl herhangi bir ‘maymun çiçeği’ vakası tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı, konuyla ilgili gerekli tüm önlemleri almıştır ve olası hastalıklar için titizlikle hazırlık süreçlerini yürütmektedir.” ifadelerine yer verdi.