Klima Kullanımının Sağlık Üzerindeki Etkileri
Türk Toraks Derneği (TTD) Merkez Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nurdan Köktürk, bilinçsiz klima kullanımının sağlığı olumsuz etkileyebileceği konusunda önemli uyarılarda bulundu. Özellikle cilt ve gözlerdeki kuruluk gibi sorunların, klima sistemlerinin uzun süreli ve kontrolsüz kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabileceğini belirtti. Köktürk, “Klima kullanımının neden olduğu düşük bağıl nem seviyesi, uzun süreli maruz kalmalarda ciltte kuruluk ve kaşıntıya, aynı zamanda gözlerde de kuruluk ve tahrişe yol açabilir.” dedi.
Köktürk, klima sistemlerinin uzun süreli kullanımının solunum yollarına da zarar verebileceğine dikkat çekerek, sözlerine şöyle devam etti: “Uzun süre klimanın çalıştığı ortamlara maruz kalmak, mukozaları kurutarak üst solunum yollarında enfeksiyonların kolaylaşmasına neden olabilir. Kapalı ve havalandırması kısıtlı alanlarda yoğun bir şekilde çalışan klimalar, iç mekan havasını dolaştırarak toz, alerjen ve mikropların yayılma riskini artırabilir. Bu durum, özellikle alerjik reaksiyonlara ve solunum yolu enfeksiyonlarının yayılma ihtimalinin artmasına katkıda bulunur.”
Köktürk, “Klima hastalığı” olarak bilinen ve lejyoner hastalığı etkeni olan Legionella bakterisinin ciddi bir solunum yolu enfeksiyonu yarattığını ifade etti. Legionella bakterisinin yalnızca su damlacıkları içinde bulunduğunu, bu nedenle su kullanan kapalı alan iklimlendirme sistemlerinin hastalığı yayma riski taşıdığını belirtti. “Ev ve araba içi iklimlendirme sistemlerinde ise su kullanılmadığı için bu hastalığa yakalanma riski son derece düşüktür. Enfekte su damlacıkları insanlar tarafından solunur ve lejyoner hastalığına veya Pontiac ateşi gibi hafif gribal semptomlara yol açabilir.” diye ekledi.
Nem Kontrolü ve Uygun Filtre Temizliği Önemli
Köktürk, astım gelişiminde ve ataklarında çeşitli iç hava tetikleyicilerinin rol oynadığını dile getirerek, “Klima ünitesinde biriken nem, küf oluşumuna zemin hazırlayabilir ve sporlar, ünitenin içinden geçen havayla yayılabilir. Bu durum birçok insanda alerjik reaksiyonlara neden olabilir ve hatta astım krizini tetikleyebilir.” ifadesini kullandı. Ayrıca, soğuk hava akımının alerjen temasını artırabileceğini ve alerjik reaksiyonların hipersensitivite, burun akıntısı, geniz akıntısı ve bazen de öksürük gibi semptomlara yol açabileceğini belirtti. Tüm bu sorunların, nem kontrolü ve uygun filtre temizliği gibi doğru klima kullanımı ile önlenebileceğini vurguladı.
Köktürk, klima nedeniyle susuz kalmanın baş ağrısına ve migrene neden olabileceğini de sözlerine ekledi.
Mikroorganizmaların Yayılması Önlenebilir
TTD Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi uzman Dr. Orbay Tutku Seren, doğru klima kullanımına dair önemli bilgiler paylaştı. Oda sıcaklığının dengede tutulmasının önemine vurgu yapan Seren, “İdeal oda sıcaklığı genellikle 20-24 derece arasında olmalıdır, bu aralıkta ayar yapılabilir. Rahatsız ediyorsa, ısı 27 dereceye kadar yükseltilebilir.” açıklamasında bulundu. Ayrıca, dış ortam sıcaklığından 7-8 derece daha düşük bir sıcaklık ayarı önerdi.
- İdeal iç mekan nem seviyesinin yüzde 40-60 arasında olması gerektiği
- Nemi korumak için klima sistemleri ile nemlendiriciler kullanılabileceği
- Odanın çeşitli yerlerine su dolu kaplar konulmasının faydalı olabileceği
- Düzenli aralıklarla su içmenin önem taşıdığı
Seren, klima sistemlerinin filtrelerinin altı ayda bir temizlenmesi veya değiştirilmesi gerektiğini belirterek, “Temiz filtreler, havadaki partiküllerin yayılma riskini azaltır ve iç mekan havasını daha temiz tutar. Ayrıca, bu temizlikle enfeksiyon etkeni olabilecek virüs, bakteri gibi mikroorganizmaların yayılmasının önüne geçilmiş olur.” dedi.
Arasıra Kapatmak Taze Havaya Olanak Verir
Seren, klima sistemlerinin sürekli kullanılmaktansa ara sıra kapatılmasının veya fan modunda çalıştırılmasının enerji tasarrufu sağladığını ve iç mekan havasının taze hava ile karışmasına olanak tanıdığını ifade etti. Pencere ve kapıların kısa süreliğine açılmasının da iç mekan havasını tazeleyeceğini belirtti. Sonuç olarak, doğru sıcaklık ayarı, nem kontrolü, filtre temizliği ve havanın dolaşımı gibi adımları uygulayarak klima sistemlerinin en etkin ve sağlıklı şekilde kullanılabileceğini vurguladı.