Polikistik Over Sendromu Nedir?
Kadınlar arasında PKOS (Polikistik Over Sendromu) veya yumurta tembelliği olarak bilinen bu durum, üreme çağındaki kadınların yaklaşık %6-19’unu etkilemektedir. Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Yusuf Aytaç Tohma, bu sendromun belirtilerini şöyle açıklıyor:
- Yumurtlama bozuklukları sonucu gelişen adet düzensizlikleri ve kısırlık.
- Artan erkeklik hormonlarına bağlı olarak aşırı tüylenme, sivilce ve saç dökülmesi.
- İnsülin direncindeki problemler nedeniyle kolay kilo alımı ve zor kilo verme.
Bu belirtiler, yumurtalık rezervinin düşüklüğü sebebiyle adet düzensizliği yaşayan ve kısırlık şikayeti olan hastaların semptomlarıyla karışabileceği gibi, erkeklik hormonunun artışına yol açan başka hastalıklarla da karışabilmektedir. Adet düzensizliği yaşayan, kolay kilo alıp zor kilo veren ve aşırı tüylenme sorunu yaşayan kadınların, vakit kaybetmeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurması önem arzetmektedir.
Tanı Süreci
Polikistik Over Sendromu’nun tanısı, hastanın adet düzensizliği, kısırlık, aşırı tüylenme, yağlı cilt, sivilce ve kilo alımı gibi belirtilerinin yanı sıra yapılan ultrason muayenesi ile küçük ve çok sayıda yumurtalık kistlerinin varlığına bakılarak ve bazı hormon seviyeleri incelenerek konulmaktadır.
Tüp Bebek Tedavisi ve Dondurulmuş Embriyo Transferi
Kısırlık şikayeti olan polikistik over sendromu hastalarında, ilk tedavi seçeneği genellikle yardımcı üreme teknolojileridir. Ancak Doç. Dr. Tohma, bu hasta grubunda kısırlık şikayetiyle başvurulduğunda ilk yaklaşımın, eğer hasta kilolu ise sağlıklı beslenme ve spor ile kilo vermesi olduğunu vurgulamaktadır. Ardından, yumurtlatma tedavileri uygulanmakta ve bu yaklaşımların sonucunda doğal yolla gebelik elde edilemezse, aşılama veya tüp bebek tedavisi önerilmektedir.
Bu hasta grubunun yumurtalıklarında çok sayıda yumurta mevcut olduğundan, tüp bebek tedavisi sürecinde yumurta sayısının artması ve dolayısıyla hormon seviyelerinin yükselmesi nedeniyle taze embriyo transferinden kaçınılması gerektiğini belirten Doç. Dr. Tohma, şu bilgileri veriyor:
- OHSS (Ovaryan Hipereksitasyon Sendromu), karın ve göğüs boşluğunda sıvı toplanması ile karakterize olan ciddi bir durumdur.
- Bu durumun oluşumunu engellemek amacıyla, elde edilen embriyoların dondurulması tercih edilmekte ve hastanın hormon seviyeleri normale döndüğünde embriyo transferine geçilmektedir.
Sağlıklı Yaşam ve Kilo Kontrolü
Doç. Dr. Tohma, polikistik over sendromu hastalarının genellikle fazla kilo alması ve zor kilo vermesinin sık karşılaşılan bir durum olduğunu söyleyerek, bu hastaların çoğunun hafif kilolu ya da kilolu olmasının temelinde artan insülin direncinin yattığını ifade etmektedir. İlk basamak tedavi olarak kilo vermenin önemine dikkat çeken Tohma, önerilerde bulunuyor:
- Rutin beslenme programlarında lif ve protein açısından zengin yiyecekler ile glisemik indeksi düşük gıdaların yer alması gerekmektedir.
- İşlenmiş gıdalardan uzak durulması önerilmektedir.
- Gün aşırı spor yapılması ve sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesi tavsiye edilmektedir.
Ayrıca polikistik over sendromu olan kadınların kısırlık ve artan kiloya bağlı olarak yoğun stres ve depresyon yaşama riskinin daha fazla olduğunu belirten Doç. Dr. Tohma, gerekli görüldüğünde psikolojik danışmanlık almanın faydalı olabileceğini de sözlerine eklemektedir.