Monosodyum Glutamat (MSG) ve Sağlık Üzerindeki Etkileri
Monosodyum Glutamat (MSG), halk arasında “Çin tuzu” olarak bilinen bir gıda katkı maddesidir. E-621 kodu ile tanınan bu kimyasal madde, özellikle lezzet artırıcı olarak kullanılır ve genellikle Çin restoranlarında sıklıkla tercih edilir. Uzmanlar, uzun yıllardır tüketici derneklerinin yasaklanmasını talep ettiği MSG’nin sağlık üzerinde birçok olumsuz etkisi olduğunu vurgulamaktadır. Türk Böbrek Vakfı Başkanı Prof. Dr. Timur Erk, “Tuz değil zehir” ifadesiyle MSG’nin zararları konusunda farkındalığın artırılması gerektiğini belirtmiş ve şu bilgileri paylaşmıştır:
Zararları Kanıtlandı
Monosodyum Glutamat (MSG), Pakistan’da yasaklanmış, pek çok ülkede kullanımı kısıtlanmış ve Dünya Sağlık Örgütü’nün “en zararlı yiyecekler” listesinde yer almasına rağmen Türkiye’de hâlâ yaygın olarak kullanılmaya devam etmektedir. Anne karnındaki bebeklerden yetişkin bireylere kadar sağlık üzerinde zararlı etkileri olduğu yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. MSG’nin etki alanı, tahmin edilenden çok daha geniştir. Doğal gıdaların tüketimi bu noktada oldukça önemlidir.
MSG’nin Sağlık Üzerindeki Etkileri
Hipertansiyon, obezite, sindirim sistemi rahatsızlıkları, beyin hasarları ve endokrin organ fonksiyon bozuklukları gibi etkiler, MSG’nin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin sadece bazılarıdır. Vakıf olarak yürüttüğümüz beslenme eğitimi projesi, Edirne’den Hakkari’ye kadar birçok çocuğun MSG içeren paketli gıdaları düzenli olarak tükettiğini göstermektedir. Bireysel bilinçlenme ve çocuklara etiket okuma alışkanlığı kazandırmanın, sağlıklı bir gelecek için son derece gerekli olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca, Türkiye’de yaklaşık 2 milyon çocuğun obez olduğu ve bu rakamın her yıl %8 artış gösterdiği gerçeği göz önünde bulundurularak, MSG içeren paketli gıdalara çocukların erişiminin kısıtlanması gerekmektedir. Ailelerin, çocuklarını doğal gıdalarla besleyerek daha sağlıklı bir büyüme süreci sağlamaları önemlidir.
Hangi Gıdalarda MSG Bulunur?
Türk Böbrek Vakfı Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın, MSG’nin en sık bulunduğu gıdaları şu şekilde sıralamaktadır:
- Paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar
- Hazır çorbalar
- Noodlle’lar
- Cipsler
- İşlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis)
- Krakerler
- Dondurulmuş gıdalar
- Fast food ürünleri
MSG, ayrıca patates kızartması, et döner, tavuk döner ve ızgara balık gibi yiyeceklerde de kullanılmaktadır.
Bağımlılık ve Diğer Sağlık Sorunları
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim Dalı Başkanı ve Türk Böbrek Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Aydın Türkmen, MSG’nin insanların gıdalara olan bağımlılığını artırabileceğini belirtmektedir. Glutamatın zararlı etkileri, gıdaların içindeki serbest formunun yüksekliğiyle doğrudan ilişkilidir. Bu durum ani olarak yükseldiğinde zararlı etkiler ortaya çıkabilmektedir.
Diğer aminoasitlere bağlı formlarda emilim ve metabolizmanın yavaş olması, bu zararlı etkilerin görünümünü azaltmaktadır. Glutamat, beyindeki sinir hücreleri arasındaki iletişimde önemli bir rol oynamaktadır. Aşırı glutamat alımının baş ağrısı, migren, istemsiz hareketler, hiperaktivite ve otizm gibi sorunlara yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunulmaktadır.
Böbrek Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Prof. Dr. Türkmen, Çin tuzunun iskelet kas sistemine ilişkin yaygın ağrılarla karakterize fibromiyaljiye yol açabileceğini de ifade etmektedir. Özetle, MSG içeren gıda katkılarının en önemli yan etkisi hipertansiyondur ve bu durum, hipertansiyonla ilişkilendirilen kronik böbrek ve kalp yetmezliği gelişimini hızlandırabilir. Ülkemizde ve dünyada diyaliz tedavisi gören ileri evre böbrek yetersizliği hastalarının en önemli iki nedeni hipertansiyon ve diyabet olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle, hem erişkinlerde hem de çocuklarda MSG ve şeker içeren gıdaların mümkün olduğunca az tüketilmesi büyük bir önem taşımaktadır.