Erken Menopoz Belirtileri ve Nedenleri
Prof. Dr. Kübra Boynukalın, adet döngülerinin düzensizleşmesi ve menopoz öncesi dönemde östrojen seviyelerinin hızlı bir düşüş göstermesi hakkında bilgiler verdi. Bu süreç, yumurtalıklarda yumurta gelişimi ve östrojen üretiminin durmasıyla birlikte adetlerin sonlandığı menopoz döneminin başlangıcıdır. Eğer bir kadın 40 yaşından önce adet kanamalarını durduruyorsa, bu durum erken menopoz olarak değerlendirilir.
Erken menopoz belirtileri bireyden bireye farklılık gösterebilir, ancak genellikle ilk belirti sık aralıklarla adet kanamalarının görülmesidir. Normal şartlarda kadınlar genellikle 28 günde bir adet olmaktadır; eğer adetler 22 günden daha sık görülüyorsa bu durum, yumurtalık rezervinin azaldığını işaret edebilir. Ayrıca, vücudun üst kısmında ani sıcak basmaları da görülebilir. Bu belirtilerin temel nedeni östrojen seviyesindeki azalmadır.
Bu belirtilerle birlikte, vajinal kuruluk, mesane kontrolünde zayıflama, ani duygusal değişiklikler, ciltte kuruma, uyku düzeninin bozulması, cinsel istekte azalma ve gözlerde kuruluk gibi durumlar da ortaya çıkabilir. Özellikle 40 yaş altındaki kadınların son üç ayda adet düzensizlikleri yaşıyorlarsa ve daha önce çocuk sahibi olmamışlarsa, en kısa sürede bir uzmandan yardım almaları önemlidir.
Erken Menopozun Nedenleri
Genetik faktörler, bağışıklık sistemi problemleri, kemoterapi ve radyoterapi, erken menopoza yol açabilir. Prof. Dr. Boynukalın, kadının menopoz yaşını belirleyen en önemli faktörün annesinin menopoz yaşı olduğunu belirtti. Ailede erken menopoz hikayesi olan kadınların bu durumu yaşama riski daha yüksektir.
Erken menopozun yaygın sebeplerinden biri de otoimmun hastalıklardır. Otoimmun hastalıklar, bağışıklık sisteminin kendi organlarını yabancı doku olarak algılaması ve bu organlara saldırmasıdır. Eğer bu organlar yumurtalıklarsa, erken menopoz riski artar. Ayrıca, herhangi bir nedenle iki yumurtalığın alınması da erken menopozu tetikleyebilir. Kanser tedavisi sürecinde uygulanan radyoterapi veya kemoterapi de yumurtalıklara zarar vererek erken menopoz yaşanmasına neden olabilir.
Bunun yanı sıra, kötü beslenme, stres, sigara ve alkol kullanımı da erken menopoza yol açabilecek faktörler arasında yer almaktadır.
Erken Menopozda Çocuk Sahibi Olma İmkanları
Prof. Dr. Kübra Boynukalın, erken menopozun öngörülemeyen bir durum olduğunu, ancak düzenli doktor muayeneleri ile erken teşhisinin mümkün olduğunu ifade etti. Erken menopozun teşhisi için birkaç test uygulanmaktadır. En yaygın olarak kullanılan test, kandaki FSH (folikül uyarıcı hormon) düzeyine bakmayı içermektedir. FSH, hipofiz bezinden salgılanarak yumurtalıkların işlevini düzenleyen bir hormondur. Bunun yanı sıra, kandaki AMH (Anti Mülleriyan Hormon) düzeyine de bakılmaktadır.
Bu testler sonucunda erken menopoz teşhisi konulabilir. Erken menopoz tanısı alan ve çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar, günümüzde yardımcı üreme teknikleri sayesinde gebelik şansı elde edebilirler. Yumurta sayısı az olan kadınlar için tüp bebek tedavisinde mutlaka kişiye özel bir yaklaşım sergilenmelidir. Tüp bebek tedavisinin deneyimli hekimler tarafından gerçekleştirilmesi, başarı oranını artıran önemli bir faktördür.
Erken menopoz yaşayan kadınların yumurta sayısı sınırlı olabileceğinden, bu durumda elde edilecek bir embriyo bile büyük bir değer taşımaktadır. Bu kritik durumlarda yapay zeka ve modern teknolojinin sunduğu imkanlar, en yüksek tutunma ihtimaline sahip embriyonun seçilmesinde avantaj sağlayacaktır. Ayrıca, tüp bebek merkezinin ileri teknolojilerle donatılmış laboratuvarlara sahip olması ve dünya genelindeki gelişmeleri yakından takip etmesi, anne-baba olma hayalini gerçekleştirmek isteyen çiftler için son derece önemlidir.
Evli olmayan ve kısa süre içinde gebelik düşünmeyen kadınlar için ise yumurta dondurma uygulaması önerilebilir. Yumurtaların dondurulması için foliküllerin büyütülmesine yönelik ilaçlar kullanılarak yumurta hücreleri elde edilir ve bu hücreler vitrifikasyon yöntemi ile dondurulur. Böylece, ileride kullanılmak üzere dondurulmuş yumurtalarla gebelik sağlanabilir. Dolayısıyla, erken menopoz belirtileri görüldüğünde mutlaka bir doktora başvurulmalı ve zaman kaybetmeden hastanın mevcut durumuna uygun bir tedavi yöntemi belirlenmelidir.