Türkiye’nin 2024-2028 Dönemi UDY Stratejisi
Türkiye’nin 2024-2028 dönemini kapsayan Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) Stratejisi, Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından titizlikle hazırlanan bu strateji, dinamik ve sağlam ekonomisi ile Türkiye’nin uluslararası doğrudan yatırımlar için önemli bir çekim merkezi haline gelmesine katkı sağlamayı amaçlıyor. Türkiye’nin, Avrupa, Asya ve Afrika’nın kesişim noktasındaki jeostratejik konumu ve dünya standartlarındaki ulaşım altyapısı, firmaların küresel pazarlara erişimlerini kolaylaştırıyor.
Stratejinin ana hedefi, Türkiye’nin UDY pastasından aldığı payı nitelikli UDY projeleriyle artırarak 2028 yılına kadar bu payı %1,5 seviyesine çıkarmaktır. Ayrıca, Türkiye’nin geniş rekabet bölgesine gelen UDY akımlarından 2028 yılı itibarıyla %12’lik bir pay alması da hedefleniyor. Türkiye, sahip olduğu geniş yetenek havuzu ile firmaların ihtiyaç duyduğu kalifiye iş gücünü sağlayarak tüm sektörlerin rekabetçiliğini artırmayı amaçlıyor.
Son 21 yılda gerçekleştirilen “yatırımcı dostu” reformlar, alt ve üstyapıya yapılan yatırımlar ve cazip teşvikler sayesinde Türkiye, iş ve yatırım ortamını sürekli olarak iyileştirmiştir. Bu çabalar, Türkiye’yi UDY’lerin yöneldiği öncü destinasyonlardan biri haline getirmiştir. 2003-2023 döneminde, Türkiye, yükselen ekonomik performansı ve yatırımcılara sunduğu değer önerileri ile UDY girişlerinde önemli bir ivme kazanmış ve toplamda 262 milyar dolar UDY çekerek bölgesinde ikinci sırada yer almıştır.
Aynı dönemde, ev sahipliği yaptığı çok uluslu firma sayısını 5 bin 600 seviyesinden 80 binin üzerine çıkararak bu şirketlerin üretim faaliyetlerini AR-GE merkezleri, tasarım ekipleri, lojistik üsleri ve yönetim merkezleri ile destekleyen bir bölgesel ekonomik merkez haline gelmiştir. Türkiye’nin bu başarılı performansını yeni dönemde de artırarak devam ettirmesi ve bir bölgesel ekonomik merkezden küresel ekonomik güç merkezine dönüşmesi hedeflenmektedir.
“Bir Yol Haritası Olarak Tasarlandı”
Türkiye UDY Stratejisi, küresel ekonominin yeniden şekillendiği ve belirsizliklerin arttığı bir süreçte, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu nitelikli UDY’lerin ülkeye çekilmesini hızlandırmak amacıyla ekosistemdeki tüm paydaşlara “bir yol haritası” olarak tasarlanmıştır. Strateji geliştirilirken, Türkiye’nin temel politika belgelerindeki öncelikler ve UDY alanındaki küresel eğilimler dikkate alınmış, sürdürülebilir kalkınma odaklı, ilgili paydaşların katkı ve yönlendirmelerini içeren, veri ve kanıta dayalı bir yaklaşım benimsenmiştir.
Yeşil ve Dijital Dönüşüm Gibi Fenomenler
Strateji kapsamında yapılan analizlerde, Kovid-19 salgını sonrasında küresel tedarik zincirlerinde yaşanan kırılmalar ve jeopolitik gerilimlerin uluslararası yatırımlar üzerindeki etkileri derinlemesine incelenmiştir. Ayrıca, ham madde ve pazara yakınlık, üretim tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi ve dost ülkelerden tedarik gibi faktörlerin, uluslararası şirketlerin yatırım kararlarında daha fazla önem kazandığı gözlemlenmiştir. Benzer şekilde, yeşil ve dijital dönüşüm gibi fenomenler de UDY akımlarının en önemli belirleyicileri haline gelmiştir.
Son dönemde ortaya çıkan yeni teknolojiler ve bunların getirdiği nitelikli hizmet girdileri, imalat sanayini dönüştürmekte; artık ham madde ve ara malların yanı sıra, hizmet girdileri de üretim süreçlerinin kritik bir unsuru haline gelmektedir.
Türkiye, Kazançlı Çıkabilecek Ülkelerin Başında Geliyor
Bu gelişmeler, yalnızca UDY projelerinin yapısını değil, aynı zamanda ev sahibi ülkelerden beklentileri de değiştirmektedir. Tedarik zincirlerinin coğrafi ve nitelik bakımından yeniden kurgulanması, Türkiye gibi önde gelen UDY destinasyonları için önemli fırsatlar sunarken, yatırım çekme konusundaki küresel rekabeti de artırmaktadır. Türkiye, üretim kabiliyetleri, nitelikli insan kaynağı, gelişmiş pazarlara yakın konumu ve küresel entegrasyonu ile bu dönüşüm sürecinden kazançlı çıkma potansiyeline sahip ülkelerden biridir.
8 Nitelikli UDY Alanına Uygun Hedef Odaklı Faaliyetler Yürütülecek
Türkiye’nin uzun vadeli kalkınma hedeflerine hizmet eden strateji belgesinin odak noktası, yüksek katma değerli, sürdürülebilir, dijital dönüşümü destekleyen, yüksek teknolojiye dayalı ve kaliteli istihdam sağlayan nitelikli UDY’leri çekmektir. Gerçekleştirilen analizler doğrultusunda stratejide önceliklendirilen 8 nitelikli UDY profili ise şu şekildedir:
- İklim dostu yatırımlar
- Dijital yatırımlar
- Küresel tedarik zinciri odaklı yatırımlar
- Bilgi yoğun yatırımlar
- Nitelikli istihdam sağlayan yatırımlar
- Katma değerli hizmet yatırımları
- Nitelikli finansal yatırımlar
- Bölgesel kalkınmayı destekleyen yatırımlar
Bu strateji döneminde, belirtilen alanlara uygun yatırım projelerinin Türkiye’ye daha fazla çekilmesi için hedef odaklı faaliyetler gerçekleştirilecektir.
6 Temadan Oluşan Politika Çerçevesi Oluşturuldu
Stratejinin ana hedefi, Türkiye’nin UDY pastasından aldığı payı nitelikli UDY projeleri ile artırmak ve 2028 yılına kadar bu payı %1,5 seviyesine çıkarmaktır. Bu hedefe ulaşmak için Türkiye’nin her bir nitelikli UDY profilindeki yatırım çekme performansını artırması ve bölgesel pastadan daha fazla pay alması önemli bir gereklilik teşkil etmektedir. Bu doğrultuda, strateji döneminde nitelikli UDY profilleri özelinde çekilecek proje sayıları ve bölgesel pay hedefleri de belirlenmiştir.
Belirtilen hedeflere ulaşmak amacıyla stratejide 6 temadan oluşan bir politika çerçevesi oluşturulmuştur. Yatırım gündemini etkileyen küresel eğilimler ve uluslararası yatırımcıların yer seçim kriterleri dikkate alınarak belirlenen temalar şunlardır:
- Yatırım ortamı rekabetçiliği
- Yeşil dönüşüm
- Dijital dönüşüm
- Küresel tedarik zinciri
- Nitelikli insan kaynağı
- İletişim ve tanıtma
Bu temaların altında toplam 32 politika geliştirilmiştir. Söz konusu temalar ve bunlar doğrultusunda oluşturulan politikalar, 12. Kalkınma Planı başta olmak üzere Türkiye’nin diğer temel strateji belgeleriyle uyumlu bir şekilde tasarlanmıştır. Strateji kapsamında gerçekleştirilecek proje ve faaliyetler, belirlenen 32 politika ile eş güdüm içerisinde tasarlanan yıllık eylem planları çerçevesinde yürütülecektir. 2024 yılı eylem planında 81 eylem bulunmaktadır. Bu eylem planları, UDY paydaşları ile işbirliği içinde etkin bir şekilde uygulanacak ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) bünyesinde takip edilecektir.
Türkiye UDY Stratejisi’ne buradan ulaşabilirsiniz.