Türkiye’de Gıda Fiyatlarındaki Artış ve Geçim Sıkıntısı
Türkiye’de gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları, halkın geçim sıkıntısını her geçen gün artırıyor. Özellikle asgari ücrete ara zam yapılmaması, bu sorunu daha da derinleştiriyor. Haziran ayında genel gıda enflasyonu, aylık %1.78, yıllık ise %68.2 oranında artış gösterdi. Bu bağlamda, sağlıklı beslenmenin temel unsurları arasında yer alan sebze ve meyve fiyatları, tüketicilerin bütçesini zorlamaya devam ediyor.
Toptancı hallerinde bazı sebze ve meyve ürünlerinin fiyatları son bir yılda beş katına kadar yükselmiş durumda. Bugün, dört kişilik bir hanenin günlük gıda harcamasında sebze ve meyvenin payı %26’yı geçiyor. Haziran ayı itibarıyla açlık sınırına göre bu harcamanın tutarı 168 lira olarak belirlenmiştir. Oysa, günümüzde günlük asgari ücret 566 lira.
Sebze ve meyve, üreticiden sofraya ulaşana kadar toplamda altı kez el değiştiriyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü’nün 19.07.2023 ve 19.07.2024 tarihleri arasındaki fiyat değişimlerini incelediğimizde, aşağıdaki gibi önemli artışlarla karşılaşıyoruz:
- Armut: %525 artışla 50 lira
- Limon: %289 artışla 70 lira
- Taze fasulye: %260 artışla 90 lira
- Avokado: %150 artışla 50 lira
- Karpuz: %150 artışla 20 lira
- Kiraz: %114 artışla 150 lira
- Sarımsak: %131 artışla 150 lira
FİYAT ARTIŞI SÜRECEK
Enginar fiyatı da bir yıl içinde %525 artış göstererek 50 lira seviyesine ulaştı. Diğer önemli fiyat değişimleri ise şöyle:
- Papaz eriği: 60 liradan 80 liraya
- Elma: 20 liradan 25 liraya
- Kayısı: 35 liradan 60 liraya
- Vişne: 25 liradan 60 liraya
- Maydanoz demeti: 4 liradan 10 lira
- Sivri biber: 23 liradan 45 lira
- Domates: 25 liradan 35 lira
- Patates: 20 liradan 15 liraya düştü
- Soğan fiyatı ise yerinde saydı.
Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum ve yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, döviz kurlarındaki artışla birlikte fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. TÜİK’in güncel verilerine göre, tarımsal girdi fiyat endeksi Mayıs ayında %53.1 oranında artış gösterdi. Enerji grubundaki artış ise %75.4 olarak kaydedildi. Bu artışların devam etmesi bekleniyor.
Ayrıca, Haziran ayı itibarıyla Devlet Su İşleri Sulama Birlikleri tarafından belirlenen su bedeli %60 ila %400 arasında zamlandı. 1 Temmuz’da sulamada kullanılan elektrik fiyatlarına %30 oranında bir zam yapıldı. Uzmanların görüşlerine göre, üretim maliyeti artan bir ürünün raflarda düşük fiyatla yer alması mümkün değil. Dolayısıyla, gıda fiyatlarının artış göstermeye devam etmesi kaçınılmaz görünüyor.