ABD’de Çip Savaşlarının Şiddetlenmesi Bekleniyor
Donald Trump’ın ABD’de yeniden başkanlığa seçilmesi, ülkedeki teknoloji dinamiklerini ve özellikle Asya ülkeleriyle olan ilişkileri önemli ölçüde etkileyecek gibi görünüyor. Özellikle, Trump’ın göreve gelmesinin ardından “çip savaşı” olarak adlandırılan rekabetin daha da alevlenmesi bekleniyor. Medya, Trump’ın iktidara gelmesiyle birlikte ABD’nin teknoloji alanındaki stratejik hamlelerini yeniden gündeme getirmiş durumda.
Trump’ın, görevi devraldıktan sonra ABD’nin çip endüstrisini çalmakla suçladığı Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulaması planları da var. İlk başkanlık döneminde, ABD’nin dış ticaret açığını kapatmak amacıyla Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırmasıyla başlayan ticaret savaşları, kısa sürede teknoloji alanındaki çatışmalara dönüşmüştü.
Çin’e Yönelik Kısıtlamalar ve Yasaklar
Trump, Huawei ile başlayan teknoloji ürünleri çekişmesinin ardından, ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretimi için ekipman göndermesini kısıtlamış ve birçok Çinli teknoloji firmasına yasaklar getirmişti. Bu süreç, Biden yönetimi döneminde de devam etti ve ABD Kongresi, “Çip ve Bilim Yasası”nı onaylayarak yerli çip üretimini teşvik etmeye yönelik adımlar attı. Biden, bu yasayı 2022’de imzalayarak yarı iletken sektörünü desteklemek amacıyla 52 milyar dolarlık doğrudan finansman sağladı.
Tayvan’ın Rolü ve TSMC’nin Önemi
Çip üretiminin büyük bir kısmı Doğu Asya’da gerçekleşiyor; Tayvan, Güney Kore ve Japonya bu alanda öne çıkıyor. Ancak çip üretiminde kritik öneme sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üreticisi Çin. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) göre, dünya çapındaki germanyumun yaklaşık yüzde 60’ı Çin’de üretiliyor. CNBC’ye göre, dünya genelinde ileri düzey çiplerin yüzde 90’ı Tayvanlı Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) tarafından üretiliyor. Bu şirket, ABD’li Nvidia ve Apple gibi devlerin de önemli tedarikçileri arasında yer alıyor.
Trump’ın Tayvan Eleştirileri
Trump’ın yeniden iktidara gelmesiyle birlikte çip konusunda atacağı adımlar merakla bekleniyor. Ekim ayında The Joe Rogan Experience podcast programına katılan Trump, Tayvan’ı ABD çip endüstrisini çalmakla suçlayarak, Çip Yasası’nı da eleştirdi. Başkan seçilmesi durumunda Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulayacağını ifade etti. Trump, programda yaptığı açıklamada, “Bu çip anlaşması o kadar kötü ki, zengin şirketlerin burada çip fabrikası kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz; ama onlar yine de bize bu iyi şirketleri vermeyecekler.” şeklinde konuştu.