Kredi Kartı ve Ek Hesapların Artan Rolü
Kredi kartları ve ek hesaplar, faiz oranlarının yükselmesine, asgari ödeme tutarlarının artmasına ve taksitlendirmenin zorlaşmasına rağmen, vatandaşlar için bir can simidi haline gelmiş durumda. Aylık %5 ile %6.5 arasında değişen faiz oranlarıyla ciddi maliyetler oluşturan bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesabı (KMH) bakiyeleri, hanehalkı finansal borçları içinde önemli bir paya sahip. Gelirleri enflasyona paralel olarak artmayan ve kart limitlerini zorlayarak harcama yapan, iki yakasını borçlanarak bir araya getiren bireylerin harcamalarında tüm illerde büyük bir patlama yaşanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) Fintürk verilerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda, 81 ilin borçluluk düzeyi detaylı bir şekilde incelendi. KMH borçları, bir yıl içinde en hızlı artışı gösteren şehir %181.5 ile Trabzon olurken, onu %181.4 ile Giresun ve %180.7 ile Elazığ izledi. Üç büyük şehirden İstanbul’da kredili mevduat hesabı artışı %152.7, Ankara’da %147.3, İzmir’de ise %149.7 olarak kaydedildi.
80 İlde Yüzde 100’ü Aştı
81 ilin 80’inde KMH harcamaları 2 ile 3 kat arasında bir artış gösterirken, sadece Şırnak’ta yıllık artış %83 ile %100’ün altında kaldı. Bireysel kredi kartı borçları arasında en hızlı artış gösteren il ise %84.50 ile Konya oldu. Konya’yı %79 ile Aksaray izledi. Kredi kartlarında ise 81 il arasında yalnızca 5 ilde yıllık artış %50’yi bulmadı. Verilere göre, 2024 yılı Ekim sonu itibarıyla toplam kredili mevduat hesabı harcaması 370.3 milyar lira, bireysel kredi kartı borçları ise 1 trilyon 632.5 milyar TL’ye ulaştı.
Tekirdağ İstisnası
Kredi kartları ve KMH harcama kaleminin, toplam bireysel borçlar içindeki payı, 81 ilin 25’inde %60’ı, 3’ünde ise %70’i aştı. Batman’da bireysel banka borçlarının %72.9’u kredi kartı ve KMH harcamalarından kaynaklanıyor. Mardin’de bu oran %71.42, Şanlıurfa’da ise %70.01 olarak hesaplandı. Kart ve KMH borcu, toplam borcun yarısına henüz ulaşmayan tek şehir ise Tekirdağ. Bu ilde her 100 liranın 49.9 lirası bireysel kredi kartı ve KMH harcamalarından kaynaklanıyor.
Kart ve Ek Hesap Borçları Kredileri Geçti
BDDK verilerine göre, hanehalkının ‘bireysel bankacılık’ borçlarının yarısından fazlası artık bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamalarından oluşuyor. BDDK’nın verilerine göre, bireysel kredi kartı ve KMH harcamalarının toplam bireysel borçlara oranı %57’ye ulaşmış durumda. Bu oran, 2023 sonunda %49.5, 2022 yılı sonunda ise %33.5 seviyesindeydi. Batmanlıların toplam borcunun %72.9’u, Mardin’de %71’i, Şanlıurfa’da ise tüketici borçlarının %70’inin kredi kartı ve KMH hesaplarından kaynaklandığı görülüyor.