Enflasyon ve Ücret Artışları Üzerine Tartışmalar
Uzun yıllardır enflasyon hedeflerini tutturamayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı itibarıyla maaş artışlarının ‘beklenen’ enflasyona göre belirlenmesini istemektedir. Ancak ekonomistler, TCMB’nin 2025 için öngördüğü %21’lik enflasyon hedefinin gerçekleştirilmesinin, milyonlarca insanı yoksulluk sınırının altında yaşamaya mahkûm edeceği konusunda uyarılarda bulunmaktadır.
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, geçtiğimiz Cuma günü düzenlenen ‘Enflasyon Raporu’ sunumunda, “Ücret artışlarında ileriye dönük endekslemeye geçmek için doğru zaman” açıklamasını yapmıştır. Bu ifade, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve çeşitli bankaların, bu yıl asgari ücrete enflasyon oranlarına göre zam yapılması önerisinde bulunmalarının ardından gelmiştir.
Ekonomik Gerçekler ve Beklentiler
2024 yılı için %45 civarında bir enflasyon oranının beklenmesi, piyasada yeni yılda asgari ücret artışlarının %25-30; memur ve emeklilere yapılacak zamların ise %15-20 gibi sınırlı seviyelerde kalacağı yönündeki tahminleri güçlendirmektedir. DW Türkçe’ye görüşlerini aktaran Ekonomist Güldem Atabay, TCMB’nin %21’lik enflasyon hedefi bağlamında, “2025 hedeflerine inanmamız için hiçbir zemin yok” diyerek eleştirilerini dile getirmiştir. Atabay, asgari ücrete %25’lik bir artışın, bireyleri 2024 yılının Nisan ayından itibaren 18-19 aylık bir süreçte açlık sınırının altına iteceğini vurgulayarak, “Bu olacak iş değil” şeklinde konuşmuştur. Ayrıca, 2025 sonunda tüketici enflasyonunun %21 değil, %33-35 bandında olacağını öngörmektedir. Ekonomist, TCMB’nin beklenen enflasyona göre zam talebini ise “abesle iştigal” olarak nitelendirmiştir.
Kamu Harcamalarının Rolü
Kadir Has Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erinç Yeldan, beklenen enflasyona dayanarak ücret artışlarının önerilmesine karşı çıkarak, asgari ücretlilerin 2024 yılındaki kayıplarının telafi edilmesi ve üzerine bir refah payı eklenmesi gerektiğini belirtmiştir. Yeldan, enflasyon beklentilerindeki katılığın temel sebeplerinden birinin kamu harcamalarındaki yanlışlıklar olduğunu ifade ederek, “Yurtdışı seyahatler, yap-işlet-devret modelinden kaynaklanan, kontrolsüz israf ve maliyet artışları gibi faktörler, enflasyon beklentilerinin sürekli olarak yükselmesine yol açmaktadır” demiştir.