Türk Lirası’ndaki Değer Kaybı ve Artan Kartlı Harcamalar
Türk Lirası’nın son dönemlerde yaşadığı ciddi değer kaybı ve yüksek enflasyonun etkisi, vatandaşların alım gücünde önemli bir düşüşe neden oldu. Bu durum, kartlı harcamaların hızla artmasına yol açtı. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2024 yılının Ocak-Eylül döneminde banka ve kredi kartlarıyla yapılan işlem tutarı, 10 trilyon 627.3 milyar lira olarak kaydedildi.
Market Harcamaları Zirveye Çıktı
Bu harcama tutarı, 2023 yılının tamamında 7.4 trilyon lira iken, 2022 yılında 3.6 trilyon lira seviyesinde gerçekleşmişti. Kartlı harcamalar, 2021 yılında 1.7 trilyon lira, 2020 yılında ise ilk kez 1 trilyon lirayı aşmıştı. Yüksek kupürlü banknotların basılmaması ve eski Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve gelmeden önce uyguladığı ‘yeni ekonomi modeli’ çerçevesinde faizlerin baskılanması gibi faktörler, kartlı harcamaların toplam harcamalar içindeki payının giderek artmasına zemin hazırladı. Ekonomik kriz ortamında, kartlı harcamalar yaklaşık 4 yıl içinde 1 trilyon liradan 10.6 trilyon liraya yükseldi.
Banka ve kredi kartlarıyla yapılan ödemelerin sektörel dağılımlarına bakıldığında, 2024 yılının ilk dokuz ayında en fazla harcamanın 1 trilyon 863.2 milyar lira ile market ve alışveriş merkezleri kategorisinde yapıldığı görülüyor. 2020 yılının tamamında bu kategori için harcanan tutar sadece 224 milyar lira iken, 2021’de 344.4 milyar lira, 2022’de ise 693.3 milyar lira seviyesine çıkmıştı. 2023 yılında ise bu tutar 1.4 trilyon liraya ulaştı.
- İkinci Sırada Gıda Harcamaları: 742.4 milyar lira
- Üçüncü Sırada Giyim ve Aksesuar: 739.9 milyar lira
- Elektrik ve Elektronik Eşya: 710.5 milyar lira
- Hizmet Sektörleri: 695.4 milyar lira
Bu dönemde, vatandaşların harcama alışkanlıklarındaki değişim, ekonomik koşullara paralel olarak şekilleniyor. Yüksek enflasyon ve azalan alım gücü, kartlı harcamaları daha da artırarak, tüketicilerin yaşam standartlarını koruma çabalarını ön plana çıkarıyor.