İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç’in Değerlendirmeleri
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye ekonomisine dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Faiz oranları ve döviz kurları üzerine yaptığı açıklamalarda, yurt içi ile yurt dışındaki finans dünyasının önceliklerinin Türkiye’deki iş dünyasının öncelikleriyle örtüşmediğini vurguladı.
Avdagiç, sepet döviz kurundaki son 11 aylık artışın yüzde 14-15 seviyelerinde olduğunu belirtti. Enflasyon oranlarının aynı dönemde yüzde 43 civarında bir artış gösterdiğine dikkat çekerek, “Türkiye’deki ihracatçılar arada yaklaşık 30 puanlık bir makasla karşı karşıya kaldı. Bu durum sürdürülebilir ve taşınabilir bir makas değil.” dedi.
Özellikle ihracat kesiminin 2025 yılında ciddi bir sıkışıklıkla karşılaşacağını öngördüğünü ifade eden Avdagiç, “Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünen sektörler, bu rekabet ortamı ve bazı alanlarda kaybedilen rekabetçiliği dikkate alarak kendi yatırım planlarını gözden geçirecektir.” şeklinde konuştu.
Yabancı sermayenin “greenfield” olarak adlandırılan sıfırdan yatırımlarına öncelik verilmesi gerektiğini söyleyen Avdagiç, “Gelecek dönemde Türkiye’nin yüksek teknoloji üreten şirketler için cazip fırsatlar sunabileceğini öngörüyoruz.” ifadesini kullandı.
Aralık’ta Faiz İndirim Beklentisi
Enflasyon, kredi hacimleri, tasarruf oranları ve mevduatların krediye dönüşme oranlarının dikkate alınması gerektiğine değinen Avdagiç, “Bu çerçevede, aralık ayında yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizlerin 250 baz puan düşürülebileceğini öngörüyoruz. Bu, enflasyonun düşme trendiyle uyumlu bir adım olmasının yanı sıra, 2025 yılına girerken psikolojik bir katkı sağlayacaktır.” dedi.
Avdagiç, Türkiye’deki birçok ihracatçının 2024 yılını makul karlarla veya kontrollü zararla geçirdiğinin altını çizerken, “2025 yılında bunun iki yönlü sonuçlarını takip etmemiz gerekiyor. Bir yandan değerli Türk lirası, ithalatı cazip hale getiriyor, diğer yandan ihracatı baskı altında bırakıyor. Bu durum, bu yıl 80 milyar dolar mertebesine kadar düşmesi beklenen mal ihracatımızda dış ticaret dengemizin tekrar 100 milyar dolar seviyelerine çıkmasına neden olabilir.” şeklinde konuştu.
Üretime ve İhracata Odaklanma Gerekliliği
Türkiye’ye dışarıdan gelen ciddi kaynakların ve artan rezervlerin önemli bir kısmının emanet para olduğunu vurgulayan Avdagiç, rezervlerin tahkim edilmesi açısından değerlendirildiğini belirtti. “Gelecek yıl ve sonrasında Türkiye’nin üreterek ve ihraç ederek oluşturacağı rezervlere yoğunlaşması gerekiyor.” diyen Avdagiç, “Misafir para gelir ve buradaki avantajların sona erdiğini hissettiğinde gider. Ancak ihracat yaptığımızda o kaynak gelir ve ülkede kalır.” ifadelerini kullandı.
Yatırımların önemine de değinen Avdagiç, “Yatırım, önümüzdeki 1-2-3 yıl içindeki büyümeyi tetikleyecek ana unsurdur. Eğer yatırımlar negatife dönerse, kısa vadede büyüme rakamlarında istediğimiz sonuçları alabiliriz; ancak orta ve uzun vadede yatırım eksikliği nedeniyle sürdürebilir bir büyüme sağlamak mümkün olmaz.” dedi.
Tasarruf Tedbirleri ve Politika Uyumu
Avdagiç, 2023’ün sonunda açıklanan Orta Vadeli Program’a (OVP) göre, 2024‘te enflasyon ve kur açısından toplamda 24-25 puanlık bir sapma olduğunu belirtti. Ortalama öngörülen kurun yüzde 11‘i aşan bir sapma gösterdiğini ve enflasyonun sene sonundaki tahmini dikkate alındığında yaklaşık yüzde 13 yukarıda gerçekleşeceğini ifade etti. Avdagiç, 2025 yılı için bu sapmanın kesinlikle olmaması gerektiğine dikkat çekerek, “Kur, 2024’te yaşanan kayıplarını telafi edeceği bir yıl olmalıdır. Ayrıca kamu ve özel sektör ücret politikalarının ve tasarruf tedbirlerinin bu politikayla uyumlu bir şekilde kurgulanması önemlidir.” dedi.
Türk iş dünyası olarak iyimserliklerini hiç kaybetmediklerini vurgulayan Avdagiç, “Bu ülkede üretmeye, ticaret yapmaya, yatırım yapmaya, istihdam oluşturmaya ve ihracat yapmaya devam edeceğiz.” şeklinde sözlerine devam etti. Gündeme gelen konuları ekonomi politikası kurmaylarıyla etkili bir şekilde tartışma imkanı bulduklarını belirten Avdagiç, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile gerçekleştirdikleri uzun toplantılara da teşekkür etti. “Diğer bakanlarımızla bir araya gelerek, problemlerimizi, beklentilerimizi ve taleplerimizi aktarıyoruz. Tüm süreçlere katkılarından dolayı kendilerine teşekkür ederiz.” diye ekledi.