İstanbul’daki Kira Fiyatlarındaki Şaşırtıcı Artış
Metropol İstanbul’da kira fiyatlarında son yıllarda kayda değer bir artış gözlemleniyor. 2020 Ekim ayında, kiralarda yıllık artış sınırı yüzde 25 olarak belirlenmiş olmasına rağmen, bu oran korkutucu bir şekilde yüzde 1.101,30’a kadar yükseldi. 2020 Ekim’de İstanbul’da ortalama kira bedeli 2.308 TL iken, 2024 Ekim ayında bu rakam neredeyse 12 kat artarak 27.733 TL’ye ulaştı. Türkiye genelinde ise, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine dayanarak yapılan analizlerde kiraların artış oranı yüzde 565,10 seviyelerinde gerçekleşti.
Ayrıca, asgari ücret de enflasyona paralel bir şekilde artış gösterdi ve 2020-2024 döneminde yüzde 631 oranında bir artış yaşandı. Bu durum, kiralarla asgari ücret arasındaki dengeyi daha da zorlaştırdı.
Fark Derinleşiyor
İstanbul’da 1 metrekarelik ev fiyatı Ekim 2020’de 4.482 TL iken, Ekim 2024’te bu rakam 42.528 TL’ye fırladı. Bu süreçte, asgari ücretle alınan ev metrekare fiyatları arasındaki uçurum belirgin şekilde arttı. Ekonomim’in haberine göre, İstanbul’daki ortalama bir evin kirası 2020 Ekim ayında 2.308 TL iken, 2024 Ekim ayında 27.733 TL’ye çıkmış durumda. Dört yıl önce 2.234,71 TL olan asgari ücret, o dönemde İstanbul’daki ortalama kira ile neredeyse eşdeğer bir seviyedeydi (oran: 0,99). Ancak 2022 Aralık ayında bu oran 2,20’ye yükselirken, 2024 Ekim’de ise 1,63 seviyesine gerileyerek asgari ücretlilerin ev kirasını ödeyemez hale gelmesine yol açtı.
Konut Kredisiyle Ev Almak Zorlaştı
Konut kredisi faiz oranlarındaki artış da durumu daha da karmaşık hale getirdi. Ortalama 100 metrekarelik bir ev alabilmek için asgari ücretlinin çalışması gereken süre, 2020 Ekim ayında 193 ayken, Aralık 2022’de bu süre 424 aya kadar yükseldi. 2024 Ekim itibarıyla bu sürenin 250 ay civarında olduğu hesaplanıyor. Yüzde 20 peşinatla ev sahibi olmak isteyen bir kişinin 100 metrekarelik bir evin peşinatını biriktirmesi için gereken süre de artış gösterdi. 2020 Ekim’de 38,6 ay olan bu süre, 2024 Ekim’de 50 aya çıkmış durumda.
Konut kredisi faiz oranları da bu zorlukları artırıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) verilerine göre, 2020 Ekim ayında yıllık yüzde 15,07 faiz oranıyla yapılan kredi ödemeleri, 1,82 asgari ücrete denk gelirken, 2024 Ekim’de faiz oranlarının yüzde 41,52’ye çıkmasıyla birlikte aylık ödeme 6,49 asgari ücrete karşılık geliyor.