Global Piyasalarda Büyük Düşüş
Yeni haftaya girerken, global piyasalarda kayda değer bir düşüş trendi gözlemleniyor. Yatırımcılar, İran-İsrail gerilimine odaklanırken, Uzakdoğu’dan gelen olumsuz haberler de piyasaları sarsmaya devam ediyor. Artan savaş gerginliklerine Japonya Merkez Bankası’nın faiz artırımı ve Yen’in değer kazanması eklenince, piyasalarda pandemiden bu yana en büyük günlük düşüşler yaşandı. Salgın döneminde 80 seviyesini aşan korku göstergesi, dün 50’nin üzerine çıkarak son dört yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Düşüş Sürebilir
Piyasalardaki bu fırtınanın sebepleri arasında Yen’in değerlenmesiyle Japonya piyasasındaki 20 milyar dolarlık carry-trade işlemlerinin sonlanması, ABD piyasalarının görünenden daha kötü olduğu endişesi ve İran-İsrail-Lübnan gerilimi yer alıyor. Japon Borsası Nikkei yüzde 13.4, Güney Kore Borsası KOSPI yüzde 8.77, Borsa İstanbul ise yüzde 7.07 düşüşle açıldı. Nasdaq vadeli işlemler yüzde 2.9, S&P 500 ise yüzde 1.6 değer kaybetti.
Bu gerginlikler, Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) olağanüstü bir toplantı yapacağına dair haberlerin yayılmasına da neden oldu. Bu haberler, Fed’in faiz indirimine gideceği beklentilerine dönüşse de, birçok analist böyle bir toplantının gerçekleşmeyeceğini ifade etti. Global piyasalardaki bu belirsizlik, Borsa İstanbul’u da derinden etkiledi. Günün başında yüzde 5 düşüşle başlayan Borsa İstanbul’da devre kesici uygulandı. Devre kesici uygulaması sona erdikten sonra düşüş yüzde 7’ye ulaştı ve yeniden devre kesici devreye girdi. Güne 10,750 seviyesinden başlayan endeks, 9,780 seviyesine kadar geriledi. İkinci devre kesicinin ardından düşüşler yüzde 4 seviyelerinde kalmışken, gün sonuna doğru yeniden yüzde 6’ların üzerine çıktı. Dolar/TL ise 33.50 seviyesine kadar çıkarak yeni bir rekor kırdı.
Uzmanlar, borsadaki bireysel yatırımcılara sakin kalmaları ve panik satışlarından uzak durmaları çağrısında bulundu. Yerli yatırımcıların ters köşe olduğunu belirten Borsa Uzmanları Derneği Başkanı Ali Aydemir, yaşanan gelişmeleri şu şekilde değerlendirdi:
- “Hepimiz İran-İsrail-Lübnan üçgeninden gelecek olumsuz haberlere odaklanmıştık. Cuma günü piyasalar zaten kırılgan bir kapanış yapmıştı. Ancak dün Japonya’dan gelen haberler piyasaları altüst etti.”
- “Yaşananlar, Fed’i faiz indirimine zorlayabilir, bu konuda bölgesel Fed temsilcilerinden benzer açıklamalar var.”
- “Hafta içindeki teminat satışlarıyla BİST100’de düşüş devam edebilir. Ancak piyasanın seyrini Fed belirleyecek.”
- “Bireysel yatırımcılarımız, özellikle sosyal medyadaki kıyamet senaryolarına karşı dikkatli olmalı ve panik yapmamalı. Eğer kredili işlem yapmıyorsanız sakin olmakta fayda var. Hatta nakitinin yüzde 10-15’i ile bu düşüşü alım fırsatı olarak değerlendirebilir.”
Dolarizasyon ve İthalat
Ekonomist Mahfi Eğilmez, sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda piyasalardaki hareketliliğin sebeplerini sıralarken, bir takipçisinin “Dünyada meltem esse bizde neden kasırga oluyor?” sorusunu şu şekilde yanıtladı: “Çünkü bizde dolarizasyon var ve ayrıca üretimimiz de ithal girdilere bağlı.”
Gözler Fed’de
Amerikan borsalarının açılmasıyla birlikte, Apple ve Nvidia gibi dev hisselerde yüzde 8’i aşan düşüşler yaşandı. Piyasalarda Fed’in olağanüstü bir toplantı yapacağı ve bu toplantıda faiz indireceği iddiaları gündeme geldi. Ancak ekonomist İris Cibre, bu haberleri yalanlayarak şöyle konuştu: “Piyasalar şu an Fed’i sıkıştırıyor. Fakat, böylesi bir toplantının çok yanlış bir mesaj olacağı da anlatılıyor ki ben de katılıyorum. Zaten, Fed’in, yapışkan enflasyon için varlık kayıplarından hiç de memnun olmayacağını düşünmüyorum.”