Enflasyon Sorunu ve Tarımsal Üretim
Belce ÖRÜ Ekonomi yönetimi, Orta Vadeli Program ve sıkılaşma adımlarıyla enflasyonu düşürmeyi hedeflese de, maalesef öngörüler bir türlü tutmadı ve toplumda yüzler gülmedi. Bunun aksine, tüketim malı ithalatı artış gösterdi; sanayiciler üretim faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı, çiftçiler ise tarım arazilerini elden çıkarmaya başladı. Sonuç olarak, hayat pahalılığının azalması bir yana, en temel ihtiyaç olan gıda fiyatları fahiş seviyelere ulaştı.
Kurye Ülkesi Olma Durumu
Enflasyonun yüksek seyretmesinin başlıca nedeninin yetersiz üretim olduğunu belirten Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ata Özkaya, konuya ilişkin şunları ifade etti: “Ucuz iş gücü ve sabit döviz kuruyla enflasyonu düşürmeye çalışmak yerine, katma değerli üretimi ve nitelikli iş gücünü artırmalıyız. Sanayi sektörü zayıfladı; birçok sektörde ithalat ağırlık kazandı. Aylık enflasyonun 2025’te de düşeceğini düşünmüyorum.”
Özellikle yaş meyve ve sebze fiyatlarının enflasyon üzerinde büyük bir etkisi olduğunu vurgulayan İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Melisa Tokgöz Mutlu, Türkiye’nin tarım ülkesiyken artan girdi maliyetleri nedeniyle çiftçilerin üretimden çekildiğine dikkat çekti. “Herkes kurye oluyor. Ülkede 1 milyonu aşkın kurye var.” diyen Mutlu, sözlerine şöyle devam etti: “Köylüler tarımdan uzaklaşıyor, arazilerini kiraya veriyorlar.”
Gıda enflasyonundaki artışın yalnızca mevsimsel etkilerle açıklanamayacağını belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Gıda enflasyonu arz yetersizliğinden kaynaklandı. Ürünü tarlada para etmeyen çiftçi üretimden çekildi. Arzı artırmak için motivasyonu mutlaka sağlamalıyız.” şeklinde konuştu.
Gıda Fiyatlarındaki Artış
Sebze-meyve enflasyonu yüzde 18.08 olarak kaydedildi. Kasım ayında enflasyonu etkileyen en önemli faktör, %5.10’luk bir artışla gıda fiyatları oldu. Bu grupta, işlenmemiş gıdalar ve yaş meyve-sebze fiyatları başı çekti. İşlenmemiş gıda enflasyonu aylık bazda %9 artarken, yaş sebze ve meyve enflasyonu %18.08 olarak belirlendi. Geçen yılın kasım ayında işlenmemiş gıda enflasyonu yalnızca %0.31 artmış, yaş meyve sebze enflasyonu ise %2.66 azalmıştı. Ali Çandır, kasım ayı enflasyonu için, “Böylesi rakamlarla uzun süredir karşılaşmadık.” değerlendirmesinde bulundu.