Emeklilikte Maaş Miktarını Etkileyen Faktörler
Milyonlarca çalışan, uzun yıllar boyunca prim ödeyerek emekli olmayı beklerken, emeklilikte alacakları maaş miktarını merak ediyor. 4A (SSK) ve 4B (Bağ-Kur) sigortalıları, e-Devlet üzerinden “4A Emekli Aylığı Hesaplama” ve “4B Emekli Aylığı Hesaplama” seçeneklerini kullanarak, son yatırdıkları primler doğrultusunda tahmini emekli maaşlarını öğrenme imkanına sahip. Ancak, emeklilik başvurusunun belirli tarihlere kadar yapılmaması durumunda maaşlarında önemli kesintilerle karşılaşmaları mümkündür.
Uzun zamandır tartışılan bu konu hakkında SGK uzmanı Özgür Erdursun, Dünya gazetesinde yayımladığı köşe yazısında “Emekli olmak için 2024 mü 2025 mi? Ne yapmalı?” başlığıyla konuyu detaylı bir şekilde ele aldı.
‘Emekli Aylıkları Yüzde 30-33 Oranında Azalacak’
”SSK ve Bağ-Kur’da 31/12/2024 tarihine kadar emeklilik müracaatında bulunanlar, 4/C ve kamuda çalışanlar ise 14/01/2025’e kadar emeklilik müracaatında bulunurlarsa sistemde gördükleri emekli aylıklarını alırlar. Emeklilik müracaatını bu tarihlerden sonra yapacakların emekli aylıkları yüzde 30-33 arasında azalacak. Emekli aylığı hesaplamasında enflasyon ve buna bağlı olarak Güncelleme Katsayısı değişikliklerinden dolayı SSK, Bağ-Kur, Banka, 1.10.2008 sonrasında memur olanlar 2024’de emekli olmayıp, emekliliğini 1/1/2025 ve sonrasına bırakanların emekli aylıklarında 2024 yılı enflasyonuna göre ciddi kayıplar yaşanacak.”
Hükümet yetkilileri, bir taraftan ülkemizde emekli sayısının artışından şikayet ederken, diğer taraftan emekliliğini hak etmiş ancak emekli olmak istemeyenleri zorlayan mevcut emekli aylığı hesaplama sisteminde değişiklik yapmıyor. Diğer taraftan, milyonlarca çalışanın yıllar sonra alacağı emekli aylıkları da bu nedenlerle şimdiden tırpanlanıyor. Hükümet yetkilileri bu konuda bir çalışma yapacaklarını belirtmişti, ancak bu çalışmalar henüz kamuoyuyla paylaşılmadı.
2024’de Emekli Olmalı Mıyım?
2024’de emekliliğini hak edenler, emekli olduktan sonra SGDP ile çalışabilecekler. Emekli olduktan sonra çalıştığım şirket beni tekrar çalıştırmaz, bir iki yıl daha çalışırım sonra emekli olurum diyenler, 2024’de emekli olmazlarsa zarar ederler.
2024’de Emekliliğini Hak Ettiği Halde, İşverenin Emekli Çalıştırmaması Durumunda:
- 2024 emekli aylığı, 2025 emekli aylığıyla karşılaştırılmalı.
- 2024 maaşı, 2025 ortalama maaşı göz önünde bulundurulmalı.
- Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen Prime Esas Kazançları dikkate alınmalı.
- Cebine girecek emekli aylığı ve cebine girmeyecek maaşı arasında fark belirlenmeli.
- Emekli olmazsa yüzde 30-33 arasında düşecek emekli aylığı zararının kaç yılda amorti edileceği hesaplanmalı ve buna göre emeklilik kararı verilmelidir.
‘Tek Yıllık Bir Zarar Olmayacak’
Bu zarar sadece 2024’den 2025’e geçerken oluşmayacak; enflasyonun TÜİK’e göre düşme eğiliminde olması nedeniyle benzer bir durum 2025’den 2026’ya geçerken de yaşanacak. 2022’den 2023’e geçerken de böyle bir durumla karşılaşılmıştı. EYT’liler, 3.3.2023’de EYT yasası çıktığı için zorunlu olarak 2023’ü tercih etmişlerdi. 2023’de emeklilik için müracaatta bulunanlar yüzde 17 kayıp yaşamışlardı.
Sonuç olarak, emekli olmak için yıllarca çalışıyor ve prim ödüyoruz; ancak emekli aylıkları cebimize girmeden bile düşmekte, değerini koruyamamakta, emekli olduktan sonra da gerçek enflasyon oranında değerlenmemektedir. Bu nedenle emekli aylıkları, emeklileri mutlu etmemektedir.
O Tarihten Sonra Memur Olanlara Uyarı
Özgür Erdursun, ”1.10.2008’den sonra memur olanlar emekli olmak için iki kere düşünün” dedi. 1.10.2008’den Sonra Memurlar:
- Çalışırken memur gibi maaş alırlar.
- Emekli aylıkları SSK’lı gibi hesaplanır.
- SSK’lı gibi aylıkları hesaplanır, ancak özel sektördeki gibi netten brütü hesaplanmaz.
- Özel sektörde net 51 bin 300 TL alan bir kişinin brütü yaklaşık 68 bin 000 TL iken, kamuda 51 bin 300 TL netin brütü 26 bin 780 TL olarak değerlendirilir. Maaşının büyük kısmı ek ödeme olarak verilir ve maaş hesabında ek ödeme dikkate alınmaz.
- Memur gibi ikramiyeleri hesaplanır; ek gösterge, kademe ve derece dikkate alınır.
- Çok düşük emekli aylığı alırlar.
- İkramiyesini memur gibi alır.
- Emekli zammı memura verilen zam oranında gerçekleşir. Örneğin, 51 bin 300 TL maaşla çalışırken emekli olduğunda 16-17 bin TL emekli aylığı alır. Özel sektörde bu tutarlardan çalışanlar 30-35 bin TL emekli aylığı alır.
- Emekli olduğunda, çalışırken aldığı ücretin yaklaşık 1/3’ünü alır.
- Ek gösterge, kademe ve derece emekli aylığını hesabında işine yaramaz.
Ne zaman emekli olmayı hak ediyorsunuz, ne zaman emekli olmalısınız? ”Hangi statüden emekli olacaksınız? Eksik günlerinizi nasıl tamamlarsınız? Borçlanma tutarlarını kaç TL’den yapmalısınız? Emeklilik planlarınızı doğru yapın, mağdur olmayın” diyerek yazısını sonlandırdı.