Türkiye’nin Enerji Dönüşümündeki Zorluklar
Enerji alanında yeşil dönüşümü gerçekleştirmekte güçlük çeken Türkiye, kömürden elektrik üretiminin artış gösterdiği tek Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi olarak diğer ülkelerden olumsuz bir şekilde ayrışıyor. İngiltere merkezli enerji araştırma kuruluşu Ember’in yayınladığı rapora göre, OECD bölgesinde kömürün elektrik üretimindeki payı, 2007 yılındaki tarihi zirveye kıyasla %52 azalmış durumda. Ayrıca, 2007’den bu yana güneş ve rüzgar enerjisinde kurulu güç, kömürdeki düşüşün %87’sine denk gelen bir artış göstermiştir. Ancak Türkiye’de, toplam elektrik üretiminin yaklaşık üçte birini sağlayan kömür santralleri, rekor üstüne rekor kırmaya devam etmektedir.
TÜRKİYE’DE KÖMÜR ÜRETİMİNDE REKOR
Geçtiğimiz ay İngiltere’nin Nottinghamshire bölgesindeki kömür santralinin kapatılmasıyla birlikte, elektrik üretiminde kömürden tamamen vazgeçen OECD ülkelerinin sayısı 14’e ulaştı. Kömürden elektrik üretmeye devam eden 24 ülkenin 23’ünde ise kömürün payı, tarihi zirvelerinin altında kalmaktadır. Bu ülkelerde kömürden elektrik üretimi %9’dan %95’e kadar değişen oranlarda azalma göstermiştir. Örneğin, Fransa’da kömürle elektrik üretimi tarihi zirvesinin %92’si, ABD’de %67’si, Almanya’da ise %56’sı kadar gerilemiştir. Ancak 38 üyeden oluşan OECD bölgesindeki tek istisna Türkiye olmuştur. Türkiye’de kömürden elektrik üretimi, 2023 yılında yeni bir rekor kırarak toplam üretimde %36’lık bir paya ulaşmıştır. Türkiye’nin kömür üretiminin yarısından fazlasının ithal kömüre dayanması, hem enerji faturasının artmasına hem de enerji alanında dışa bağımlılığın sürmesine yol açmaktadır. Bunun yanı sıra, Türkiye, OECD ülkeleri arasında kömürden çıkış için herhangi bir tarih belirlemeyen 5 ülkeden biri konumundadır. Kömür üretimini sonlandırmak için en geç tarih belirleyen ülkeler ise Polonya için 2049, Güney Kore için ise 2050 olmuştur.
2035 İÇİN YENİ HEDEFLER
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 2035 yılına kadar rüzgar ve güneş enerjisinde toplam 120 bin megavatlık kurulu güç hedeflendiğini duyurdu. Eylül ayı itibarıyla rüzgar ve güneş enerjisinde kurulu güç, 30 bin megavat seviyesindedir. Geçen yıl açıklanan Ulusal Enerji Planı’nda ise 2035 için 82 bin megavatlık bir hedef konulmuştu. Bakan Bayraktar, 2035 hedeflerine ulaşmak için rüzgar ve güneş enerjisine yaklaşık 80 milyar dolarlık bir yatırım yapılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, yeşil dönüşümü gerçekleştirmek için 2035 yılına kadar 108 milyar dolarlık bir yatırıma ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.