Döviz Cinsi Kredilere Artan İlgi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) uyguladığı sıkı para politikalarına rağmen, firmaların döviz cinsi kredilere olan ilgisi kesintisiz bir şekilde devam ediyor. Yüksek faiz oranları ve yatay seyreden döviz kuru, yılın başından itibaren ticari kredilerde büyümeyi büyük ölçüde döviz kredilerinin desteklemesine neden oldu. Bankacılık sektöründe, Türk Lirası (TL) ticari krediler ile yabancı para kredilerinin hacmi neredeyse eşit seviyelere gelmiş durumda.
TCMB’nin sağladığı verilere göre, 18 Ekim itibarıyla ticari kredilerdeki 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme oranı, yüzde 21.5’ten yüzde 24.7’ye yükselmiş bulunuyor. Ticari kredilerde ortalama birleşik faiz oranı yüzde 59 civarında seyrederken, döviz cinsi kredilerde ise durum farklı. Dolar cinsinden ticari kredilerin ortalama faizi geçen hafta yüzde 7.8, Euro cinsinden kredilerde ise yüzde 6.07 olarak belirlendi. Bu durum, döviz cinsi kredi hacminin yılbaşından bu yana toplamda 34.4 milyar dolar artış gösterdiğini ortaya koyuyor.
Kredi Hacminde Değişim
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık verilere göre, 18 Ekim itibarıyla bankaların döviz cinsi kredi hacmi 163.1 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bu rakam, yaklaşık 5 trilyon 538.4 milyar liralık bir karşılık buluyor. Öte yandan, TL cinsi ticari krediler ise geçen hafta itibarıyla 5 trilyon 961.3 milyar lira (yaklaşık 175.5 milyar dolar) seviyesine yükseldi. Döviz kredilerindeki hızlı artış, TCMB’nin 19 Temmuz 2024 tarihinde bu krediler için uyguladığı yüzde 2 olan aylık büyüme sınırını yüzde 1.5’e indirmesine yol açtı. Bu kararın ardından, döviz cinsi ticari kredilerdeki büyüme, söz konusu üç aylık süreçte 8.4 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2018 yılı sonunda 182.2 milyar dolar olan döviz kredi hacmi, 2023 yılı sonunda 128.6 milyar dolara kadar gerilemişti. Bu durum, son beş yıl içinde döviz kredi hacminin 53.4 milyar dolar azaldığını ve firmaların döviz yükümlülüklerindeki risklerin de azaldığını gösteriyor. Ancak, faiz oranlarının yükselişe geçtiği 2024 yılıyla birlikte bu tablo yeniden değişim göstermeye başladı.
Kamu Bankalarında Büyüme Oranı Yüksek
BDDK verileri, özellikle kamu bankalarının döviz cinsi ticari kredi büyümesinin yüksek seyretmeye devam ettiğini ortaya koyuyor. 19 Temmuz’da TCMB’nin dövizle borçlanmaya yönelik sınırlamaları devreye almasından bu yana geçen üç aylık dönemde, özel yerli ve yabancı bankaların döviz cinsi ticari kredi hacmi 3.5 milyar dolar artışla 84.5 milyar dolara ulaştı. Kamu bankalarının döviz cinsi ticari kredi hacmi ise bu dönemde 4.9 milyar dolar artışla 78.5 milyar dolara yükseldi.