ABD’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Daron Acemoğlu’nun Açıklamaları
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Ekonomi Profesörü ve ünlü ekonomist Daron Acemoğlu, demokrasinin ekonomik büyüme üzerindeki olumlu etkilerine vurgu yaptı. Ancak hem Türkiye’de hem de dünya genelinde demokrasiye verilen desteğin azaldığını belirtti. Acemoğlu, “Demokrasi baharı sona erdi, şu anda demokrasi sonbaharındayız. Umarım kışına girmeyiz” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
Demokrasinin Ekonomik Büyümeye Etkisi
Türkiye İş Bankası’nın 100. kuruluş yıldönümü kapsamında düzenlenen ‘Atatürk Vizyonuyla Gelecek 100. Yıla Bakış’ konferansında konuşan Acemoğlu, demokrasinin büyümeye olan katkısının; yatırımları artırmak, sağlık hizmetlerini iyileştirmek ve eğitim kalitesini yükseltmekle doğrudan ilişkili olduğunu ifade etti. Ekonomik büyümeyi sağlamanın yanı sıra, yolsuzluğu kontrol altına almanın ve istikrar sağlamanın demokrasiye olan desteği artırdığını dile getiren Acemoğlu, bu temel sorunlar nedeniyle demokrasiye olan ilginin azaldığını vurguladı.
“Türkiye’de, basında ve özellikle genç nesilde, demokrasiyi destekleme konusunda bir dalgalanma gözlemleniyor” diyen Acemoğlu, “Bu durum sadece Türkiye’ye özgü değil, Avrupa, Amerika ve Asya’da da benzer eğilimler söz konusu. Demokrasi baharı sona erdi; şu anda demokrasi sonbaharındayız. Umarım kışına girmeyiz” şeklinde konuştu.
Gelecek 20 Yılın Önemi
Demokrasinin gelişimi için devlet ve toplum arasında sağlıklı bir güç dengesinin şart olduğunu belirten Acemoğlu, bu dengesizliklerin önümüzdeki 20 yıl için daha da kritik hale geleceğine dikkat çekti. Bu sürecin dünya genelinde büyük önem taşıdığını ifade eden Acemoğlu, düşük faiz döneminin sona erdiğini ve yüksek faiz oranları altında teknolojik yatırımların ve adaptasyonların gerçekleştirilmesinin zorluğunu aktardı.
Türkiye’nin Yatırım Sorunları
Teknoloji alanında ciddi geri kalmışlık yaşayan Türkiye’nin ekonomik büyümesinin büyük ölçüde tüketim ve inşaattan kaynaklandığını belirten Acemoğlu, “Tüketim elbette önemli ve insanların temel ihtiyaçlarını karşılaması açısından gereklidir. Ancak sürdürülebilir bir büyüme için yatırımlar da şarttır. Türkiye’deki inşaat sektörüne yapılan yatırımlar, başka hiçbir ülkede göremeyeceğimiz düzeyde. Bunun yanı sıra, sürekli ve sağlıklı bir büyüme için ücretlerin artması gerekiyor. Ne yazık ki Türkiye’deki ücret artışları istikrarlı değil ve bu durum, ülkenin büyük bir eşitsizlikle karşı karşıya kalmasına neden oluyor” dedi.
Küresel Akımlar ve Türkiye
Prof. Dr. Daron Acemoğlu, dünyada dengeleri değiştirecek önemli akımları şu başlıklar altında sıraladı:
- Yapay zeka, eşitsizlik ve istihdam
- Yaşlanan nüfus
- İklim değişikliği
- Makroekonomik dengesizlikler
- Küresel ekonomi düzeninde değişimler
- Demokrasi krizi
Türkiye’nin bu zorluklarla başa çıkmak için hazırlıklı olmadığını ifade eden Acemoğlu, ülkenin bu akımlara yönelik ciddi adımlar atması gerektiğini belirtti.