Ali Can POLAT
Darphane Genel Müdürlüğü, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) konusunda kararlılığını sürdürmekte. Ancak bu süreçte, sektör temsilcileri tarafından açılan davalar, tüketici derneklerinin tepkileri ve uzmanların şirketin yetersizliklerine dair eleştirileri göz ardı edilmektedir. Darphane, dün bu itirazları haberleştiren gazetemizi dava etmekle tehdit etti. Yapılan açıklamada, gazetemiz yalan haber yapmakla suçlandı; ancak haberlerimiz yalanlanamadı. Aksine, işletmeyi devralan Terratek isimli şirketin son üç yıldır vergi ödemediği ve 2023 yılında 43 milyon lira zarar ettiği kabul edildi. Bunun üzerine, “Bu zarar ihaleyi almasına engel değildir” ifadesi kullanıldı.
Darphane, “Şeffaf bir süreç” yürüttüğünü iddia etse de, ihaleye dair bilgilere ulaşmak oldukça zor. Kamu ihaleleriyle tanınan Murat Çeçen’in sahibi olduğu Terratek’in UTTS işletim hakkını 2.4 milyar TL karşılığında 5 yıllığına aldığı belirtiliyor.
Firma teknik iflasta
5 milyon lira sermaye ile kurulan Terratek’in 43 milyon lira zarar etmesi, vergi uzmanları tarafından “Teknik iflas” olarak yorumlanıyor. Uzmanlar, “Şirket ihale için 100 milyon lira teminat mektubu vermiş. Teknik iflasta bir firmaya hangi banka bu teminat mektubunu vermiş?” sorusunu gündeme taşıdı. Ayrıca, Maliye Bakanlığı’nın tebliğde yaptığı değişiklikle bu cihazların amortisman oranını yüzde 20’den yüzde 50’ye çıkarmasını da eleştirdiler. Uzmanlar, “Adeta ‘bu aleti alın, 2 senede gider yazarsınız, size yükü olmaz’ deniliyor. Bu açıkça ‘yeter ki bu aleti alın’ demektir. Neden bu ısrar?” şeklinde yorumda bulundular. Bu sistemden Darphane’nin ne kadar kâr elde ettiği sorusu da açıklığa kavuşmayı bekliyor.
İhaleyi aldığı yıl zarar açıklamış
Türkiye’deki yaklaşık 30 milyon araca UTTS takma işini üstlenen Terratek, DİAS Şirketler Grubu’na ait. DİAS şirketi, IC Holding sahibi İbrahim Çeçen’in büyük oğlu Murat Çeçen’in yönetimindedir. Darphane Genel Müdürlüğü, şirketin aldığı ihalenin 2023 yılının Ekim ayında gerçekleştirildiğini bildirdi. Son üç yıldır arka arkaya zarar açıklayan Terratek, ihaleyi kazandığı yıl olan 2023’te 43 milyon TL zarar etti. Merkezi İstanbul’da bulunan şirketin, bu ihale için 100 milyon TL’lik teminat mektubu aldığına dair iddialar da gündemde.
Troller iş başı yaptı
Darphane Genel Müdürlüğü’nün açıklamasının ardından, iktidara yakın sosyal medya hesapları da savunmaya geçti. Bu hesaplar, “Vatandaşa bir etkisi yok, sadece araç firmaları ve istasyonlara masraf çıkarıyor. Şirketler bundan kaçmaya çalışıyor” şeklinde yorumlar yaptı. Ancak birçok sosyal medya kullanıcısı, bu trollerin açıklamalarına, “Vatandaş da arabasına takmak zorunda kalacak. Şu an maliyeti 1810 TL artı KDV, yılbaşından sonra da zamlanacak. Ne demek vatandaşa etkisi yok?” şeklinde tepki gösterdi.
Kamu Maliyesi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Durmuş, “Kamuya vergi katkısı olmayan, son üç yıldır zarar yazan bir şirkete böylesine büyük bir sistemi vermek komik. Açıkça şirkete rant yaratılmaya çalışılmış. Hiçbir şekilde şeffaf olmayan bir ihale süreci yaşanmıştır.” şeklinde görüş bildirdi.