Nobel Ekonomi Ödülü Sahipleri
Nobel Ekonomi Ödülü, bu yıl Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson’a verildi. Daron Acemoğlu, daha önce Orhan Pamuk ve Aziz Sancar’dan sonra Nobel ödülüne layık görülen üçüncü Türk akademisyen oldu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, bu ödülü, “kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki yenilikçi araştırmaları” nedeniyle Acemoğlu, Johnson ve Robinson’a takdim etti. MIT’de en yüksek fahri unvan olan Enstitü Profesörlüğü unvanına sahip olan Daron Acemoğlu, IMF’de baş ekonomistlik yapmış olan Simon Johnson ile birlikte, iktidar ile teknoloji arasındaki ilişkiyi inceleyen önemli bir eser kaleme aldılar: Power and Progress: Our Thousand-Year Struggle Over Technology and Prosperity.
Acemoğlu ile Söyleşi
Daron Acemoğlu, kitabının yayınlanmasının ardından geçen yıl İpek Özbey’e yaptığı çarpıcı açıklamalarla dikkat çekti. İşte o söyleşiden bazı alıntılar:
- Teknolojinin İstihdam ve Eşitsizlik Üzerindeki Etkisi: Uzun bir zamandır, teknolojilerin istihdam ve eşitsizlik üzerindeki etkilerini inceliyorsunuz. Bir zamanlar teknoloji, büyük umutlar vaat ediyordu. Peki, bu noktada ne oldu? Teknoloji, sınıfsal eşitsizlikleri daha da mı artırdı? Bunu nasıl başardı?
- Teknoloji İyi mi Kötü mü? Teknolojiyi nasıl değerlendirmemiz gerekiyor?
- Yapay Zeka Korkutuyor mu? Yapay zeka hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
- Otoriter Rejimler ve Dijital Teknoloji: Otoriter rejimler dijital teknolojiyi nasıl kullanıyor ve bu kullanım kutuplaşmayı artırıyor mu?
- Türkiye’nin Durumu: Türkiye’yi bu bağlamda değerlendirdiğinizde, durum nedir?
- Demokrasi ve Eğitim: Eğitim düzeyinin manipülasyonun fark edilmesindeki rolü nedir?
- Türkiye Ekonomisi Üzerine: Türkiye ekonomisinde ciddi barınma sorunları ve enflasyon var. Gelecekte ne bekliyorsunuz?
- Asgari Ücret ve Üretkenlik: Türkiye’deki asgari ücret durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Kara Para ve İnternet: Türkiye’de kara para aklama meselesi internet üzerinden nasıl gelişiyor?
Acemoğlu, “Kara para aklama olayı, sadece Türkiye’ye özgü değil; dünya genelinde benzer durumlar yaşanıyor. İnternet, hem iyi hem de kötü amaçlarla kullanılabiliyor” diye belirtti.
Acemoğlu, “Amerika’da özellikle iktisatçılar ve sosyal bilimciler arasında teknolojiye dair çok umut dolu bir yaklaşım söz konusu. Yapay zeka ve sağlık teknolojileri gibi alanlar, geleceğimizi kurtaracak gelişmeler olarak görülüyor” dedi.
Acemoğlu, “Teknoloji ne iyi ne de kötü olarak değerlendirilmelidir. Teknoloji, insanların kullandığı bir araçtır. İnsanlar bunu hem olumlu hem de olumsuz amaçlarla kullanabilirler. Ancak son 40 yıl içinde, gelir eşitsizliğini artıran ve demokrasiyi tehdit eden bir yön alındı” açıklamasında bulundu.
Acemoğlu, “Yapay zeka hem umut veriyor hem de korkutuyor. Eğer doğru kullanılırsa, insan kaynaklarını ve yeteneklerini artırma kapasitesine sahip” dedi.
Acemoğlu, “Otoriter rejimler, kendi haklarındaki bilgileri kısıtlama eğilimindedir. Örneğin, Çin, teknolojiyi kullanarak olumsuz bilgileri engelleme yoluna gitti” dedi.
Acemoğlu, “Türkiye’deki hükümet sosyal medyayı kontrol edemiyor. Ancak bu durum, diğer otoriter rejimlere göre daha farklı bir yapı sergiliyor” diye ekledi.
Acemoğlu, “Eğitim düzeyinin düşük olması bu sorunun çözümünü kolaylaştırmıyor. Eğitimli bireyler de aynı sorunlarla karşılaşabiliyor” şeklinde yanıtladı.
Acemoğlu, “Umutsuz olmak istemiyorum ama Türkiye’nin ekonomik sorunları çok derin. Enflasyonu azaltmak zor ama bu tek başına yeterli değil” dedi.
Acemoğlu, “Asgari ücret, gelir dağılımına göre yüksek görünüyor ancak bu, verimlilik sorunlarını çözmüyor. Türkiye’nin asıl sorunu üretkenlikte” dedi.
Sonuç olarak, Daron Acemoğlu’nun görüşleri, teknoloji, otoriter rejimler, ekonomi ve eğitim konularında derin ve kapsamlı bir anlayış sunuyor. Bu bağlamda, gelişmelerin nasıl şekilleneceği, hem bireyler hem de toplumlar için büyük bir önem taşıyor.