TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Toplandı
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında bir araya geldi. Bugünkü toplantıda, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi görüşülmekle kalmayıp, aynı zamanda Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu gibi önemli kurumların bütçeleri, kesin hesapları ve Sayıştay raporları ele alındı.
Özellikle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Yatırımcı Tazmin Merkezi ile Bankalararası Kart Merkezi AŞ’nin Sayıştay raporları da toplantıda tartışılan konular arasında yer aldı.
Hedefler ve Stratejiler
Bakan Mehmet Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda gerçekleştirdiği sunumda, geçtiğimiz yıl “kurala dayalı ve iyi tasarlanmış” bir programı uygulamaya koyduklarını belirtti. Nihai hedeflerinin, “sürdürülebilir yüksek büyüme ve daha adil bir gelir dağılımı” olduğunu ifade etti. Şimşek, bu hedefe ulaşmada temel bileşenler olarak fiyat istikrarı, bütçe disiplini, sürdürülebilir cari açık ve yapısal dönüşümü sıraladı.
Fiyat istikrarının sağlanması için gereken her şeyin yapılacağını vurgulayan Şimşek, 2023’te yüzde 139.5 olarak gerçekleşen iç borç çevirme oranını, bu yıl yüzde 132’ye ve 2025’te yüzde 119’a düşürmeyi hedeflediklerini açıkladı. Dış kırılganlıkların azaltılması ve makro finansal istikrarın güçlendirilmesi konusunda önemli mesafeler kat ettiklerini belirten Şimşek, “Program döneminde, ilave rezerv birikimini sağlamak ve dış borç sürdürülebilirliğini güçlendirmek için cari açığın milli gelire oranını yüzde 2’nin altında tutmayı hedefliyoruz. Politikalarımızı bu doğrultuda oluşturuyoruz” dedi.
Enerji ve Rezerv Durumu
Yerli ve yenilenebilir enerjinin kapasitesinin artırılmasının öncelikli hedefleri arasında olduğunu belirten Şimşek, uluslararası tanıma göre rezerv yeterliliklerinin eşik seviyeye ulaştığını ifade etti. 2023 yılı Mayıs ayına göre, brüt rezervlerin 59 milyar dolar, swap hariç net rezervlerin ise 106 milyar dolar arttığını kaydetti. Bu artışın yaklaşık yüzde 75’inin yurt içi portföy tercihlerinden kaynaklandığını söyledi.
İnflasyon ve Ekonomik Görünüm
Yüksek enflasyon, karşı karşıya olduğumuz en önemli makro dengesizliktir diyen Şimşek, uygulanan programın temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğunu ve bunun uzun soluklu bir çaba gerektirdiğini vurguladı. Dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirten Şimşek, son 5 ayda yıllık enflasyonun 26.9 puan azalarak yüzde 48.6’ya gerilediğini belirtti. Para politikasına hassasiyeti yüksek olan temel mallarda enflasyon düşüşünün daha belirgin olduğunu, ancak hizmetlerde ataletin devam ettiğini ifade etti.
Önümüzdeki dönemde dezenflasyonda üç temel unsurun belirleyici olacağını beklediğini belirten Şimşek, şunları söyledi:
- Birincisi, para politikasının enflasyona gecikmeli etkisi zamanla daha net görülecek.
- İkincisi, 2025 yılında bütçe açığının milli gelire oranının azalması negatif mali etki yaratacak.
- Üçüncüsü, bütçe imkânlarının elverdiği ölçüde, yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon hedefiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz.
Şimşek, 2023 yılında yüzde 5.1 olan büyümenin, bu yıl yüzde 3.5 olarak gerçekleşmesini beklediklerini belirterek, “Büyümedeki dengelenme öngörülerimiz doğrultusunda devam ediyor. Enflasyondaki düşüş ve destekleyici küresel koşullarla birlikte, gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitede göreli bir toparlanma öngörüyoruz.”
Yapısal Reformlar ve Gelir Politikaları
Uygulamakta olan programın kazanımlarını kalıcı hale getirmenin ancak yapısal reformlarla mümkün olacağını belirten Şimşek, “Ar-Ge ve yenilikçilik kapasitesini geliştirmek, yeşil, dijital ve teknolojik dönüşümü sağlamak, beşeri sermayeyi güçlendirmek, işgücü piyasasını daha da etkinleştirmek, iş ve yatırım ortamını iyileştirmek ve kayıt dışılığı azaltmak, programın temel eksenini oluşturuyor” dedi.
Dezenflasyonu sadece talep yönlü politikalarla değil, aynı zamanda gıda, konut ve enerji gibi birçok alanda arz yönlü tedbirlerle de desteklediklerini ifade eden Şimşek, “Kamu maliyesi alanında, Kamu İhale Reformu taslağı ve KİT yönetişim reformuna ilişkin çalışmalarımızı parti grubumuza sunduk. Yapısal reformlarla verimliliği ve rekabet gücümüzü artırarak büyüme potansiyelimizi yükselteceğiz” dedi.
Şimşek, gelir politikalarında hedefin vergi adaletini güçlendirmek ve dolaysız vergilerin payını artırmak olduğunu vurguladı ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelede kararlı olduklarını belirtti. 2025 için planlanan 14.73 trilyon TL’lik toplam bütçe harcamasının 6.6 trilyon TL’sini Hazine’nin oluşturduğunu ifade etti. Faiz harcamaları için ayrılan kaynak tutarının 1.95 trilyon TL olduğunu belirten Şimşek, Hazine bütçesinin faiz hariç tutulduğunda yüzde 98.4 kısmının 4.57 trilyon lirasının diğer kamu idarelerinin hizmetlerinin finansmanı için kullanılacağını kaydetti. Bu kapsamda Sosyal Güvenlik Kurumu’na 1.3 trilyon lira ve mahalli idarelere verilecek 1.3 trilyon TL, öne çıkan en büyük iki kalem olarak dikkat çekiyor.
Görüşmelerin Renkli Anları
Görüşmelerin başlangıcındaki selamlaşma esnasında, CHP Rize Milletvekili Tahsin Ocaklı, Bakan Mehmet Şimşek’e “TÜİK hesap yapmayı bilmiyor sanırım, hesap öğretmek için abaküs verelim” diyerek şaka yollu bir eleştiride bulundu. Bununla birlikte, CHP’li Veli Ağbaba da Bakan Şimşek’i, “Osman Bak altın madalya kazanmadı olimpiyatlarda ama Sayın Bakan kazandı. Gıda enflasyonunda Avrupa birincisiyiz, sizi kutluyoruz. Sayenizde birçok alanda birinciyiz. Faizde birinciyiz, enflasyonda birinciyiz. Rasyonel ekonomiye geçmeden enflasyon yüzde 38’di, şimdi yüzde 48, tebrik ediyoruz sizi.” sözleriyle karşıladı.