Asgari Ücret Görüşmeleri ve Çalışanların Durumu
Asgari ücret görüşmeleri, kapalı kapılar ardında gizli bir şekilde yürütülürken, enflasyon hedefleri doğrultusunda yapılan bu müzakerelerin ardında, asgari ücretin giderek ortalama ücrete dönüşmesi gerçeği göz ardı ediliyor. Resmi verilere göre, çalışanların yüzde 43’ten fazlası asgari ücret veya altında maaş almakta. Bu durum, milyonlarca insanın hayatına açlık ve yoksulluk olarak yansıyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın geçtiğimiz yıl paylaştığı verilere göre, tarım dışı sektörlerde asgari ücret ve altında aylık gelire sahip olanların oranı yüzde 43.1 olarak belirtiliyor. Türkiye ekonomisinin kalbi sayılan bazı sektörlerde asgari ücret, neredeyse tek ücret haline gelmiş durumda.
- Konaklama-yiyecek hizmeti sektöründe çalışanların yüzde 73’ü asgari ücret alıyor.
- Giyim sektöründe bu oran yüzde 70.5.
- Gıda sektöründe ise yüzde 67.1.
- Tekstil sektöründe çalışanların yüzde 57.4’ü asgari ücretle geçiniyor.
- İmalat sanayinde ise bu oran yüzde 52 olarak kaydedilmiştir.
Asgari Ücretin Ortalaması
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’ne göre, 2023 yılı sonu itibarıyla 7.5 milyondan fazla çalışan, asgari ücret veya altında bir gelir elde etmekte. Araştırmalar, Türkiye’deki işçi sayısının 17.4 milyon civarında olduğunu ve bunlardan 1.5 milyonunun (yüzde 8.7) asgari ücretin yarısından bile daha az kazanmakta olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, 7 milyon 594 bin kişi (yüzde 43.6) asgari ücret ve altında bir ücret kazanıyor. Her 3 çalışandan 2’sinin (11 milyon 522 bin kişi) ise asgari ücretin yüzde 20 fazlasına kadar bir gelir elde ettiği belirtiliyor. Bunun yanı sıra, 14 milyon 491 bin kişi (yüzde 83.1) asgari ücretin yüzde 50 fazlasına kadar maaş alıyor. Bu durum, aileleriyle birlikte 42 milyon insanın asgari ücretle geçim sağladığını gösteriyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sigorta bildirimlerinin asgari ücret üzerinden yapılanların oranının yüzde 42 olduğunu vurguladı.
Sendikaların Talepleri
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ikinci toplantısı, neredeyse çay-kahve eşliğinde dağılan bir ortamda gerçekleşirken, gelecek hafta pazartesi günü yeniden bir araya gelecek. Bu komisyonda işçi kesimini temsil eden Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, asgari ücretle ilgili kesin bir rakam vermekten kaçınıyor. Ancak, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), asgari ücretin yoksulluk sınırının yarısı kadar, yani en az 36 bin TL olması gerektiğini açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 verilerine göre, en düşük yüzde 20’lik grubun harcamalarının yüzde 36.6’sı gıda, yüzde 29.2’si ise konut ve kiraya gitmekte. Ulaştırmanın payı ise yüzde 8.8 civarında. Bu da demektir ki, dar gelirli bireylerin cebine giren her 4 liradan 3’ü, en temel harcama alanlarına yöneliyor.